Τετάρτη 14 Αυγούστου 2024
Της Μαίρης Τσαμάκη, Φιλολόγου
Εδώ και 14 ημέρες διάγουμε την ιερή περίοδο πριν το δεκαπενταύγουστο με την κορύφωση που αναμένεται την παραμονή και την ημέρα εορτής της Παναγίας μας, στις 15 Αυγούστου!
Κάθε απόγευμα οι καμπάνες στις ενορίες του καθενός,σε μοναστήρια, σε γραφικά εξωκκλήσια ηχούσαν μελωδικά και μας καλούσαν στις Άγιες Παρακλήσεις προς στην Παναγία μας!
Μοναδικές Βυζαντινές ψαλμωδίες για την μεγάλη μας μεσίτρια, παρηγορήτρια, θεραπεύτρια, Αγία Μητέρα του Χριστού μας!
Σίγουρα μοναδικό,θρησκευτικό, αλλά και κοσμικό γεγονός ο εορτασμός για την Παναγία μας τον Δεκαπενταύγουστο… Σημείο αναφοράς για όλους μας, δεύτερο Πάσχα έλεγε γι' αυτήν την ημέρα, η μακαρίτισσα η γιαγιά μου…
Και τι τύχη, συνδεδεμένο χρονικά και εποχιακά με την κορύφωση του καλοκαιριού και κατ' επέκτασιν των αδειών και των διακοπών. Άραγε σε πόσα πανηγύρια, σε πόσα χωριουδάκια του κάμπου ή του βουνού ή των παραθαλάσσιων και νησιωτικών περιοχών της χώρας μας θα γιορταστεί με χορούς και οβελίες η Χάρη της!!
Βέβαια,ελπίζω να μην είναι μόνο αυτό, γιατί τότε ξεπέφτει σε απλό, εμπορικό γεγονός συνάθροισης και όχι σε αφορμή για πραγματική θρησκευτική κατάνυξη, προσευχή και δέηση.
Όμως, παρόλο αυτό δεν μπορώ να μην στέκομαι με θαυμασμό και περηφάνια για την πλούσια - θρησκευτική - λαϊκή παράδοση που είναι τόσο μπολιασμένη στην ψυχοσύνθεση και νοοτροπία των συμπατριωτών μου,είτε ζουν στην Ελλάδα, είτε στο εξωτερικό, έστω και με ψεγάδια - ελλείψεις, που θα ήταν παράλειψη να μην επισημάνω με ανακούφιση κάποια υπαρκτά γεγονότα.
Σχεδόν σε κάθε νομό η καλύτερα περιοχή, ακόμη και μικρή, ασήμαντη γωνιά της Ελλάδας μας υπάρχει και η δική της τοπική Παναγία, με το τοπωνύμιο καταγωγής της ( π.χ. Προυσιώτισσα, Αμβρακιώτισσσα, Ελεούσα, Σουμελά,Τήνου, Χοζοβιώτισσα και δεκάδες άλλες… ).
Και μόνο αυτό το γεγονός δείχνει την περίοπτη θέση που έχει η Παναγία μας έναντι των άλλων Αγίων (αυτή που είναι πάνω από όλους τους Αγίους, Άγιες) στην θρησκευτική συνείδηση των Πιστών, όπως αυτό διαχέεται από γενιά σε γενιά στο πέρασμα του χρόνου, αλλά ταυτόχρονα υποδηλώνει και το πόσο κοντινό και άμεσο πρόσωπο (ας μου επιτραπεί ο όρος) νιώθουν οι πιστοί την Παρθένο Μαρία, που η κάθε κοινότητα ή περιοχή - ομάδα, θέλει να ¨οριοθετήσει¨ την δική του Παναγία, με την δικιά τους Εκκλησία, προστάτιδα της Κοινότητας και της περιοχής.
Εξάλλου έτσι είναι. Η Παναγία ήταν μια Ενάρετη, αλλά ξεχωριστή, ευλαβής και απεριόριστα ευσεβής και πιστή στο Θεό γυναίκα,ένα κομμάτι από τον κοινό λαό,που όμως χάρη αυτής της μοναδικότητας της Προσωπικότητάς της επιλέχθηκε από το Θεό για Μητέρα του Υιού του, κυοφόρησε τον Υιό, τον γέννησε!
Και ουσιαστικά παρέδωσε μέσω της Χάρις της, ένα χειροπιαστό κομμάτι του Θείου σε ανθρώπινη μορφή, δηλαδή φανερώθηκε το μεγαλείο- ιερότητα του Θείου, μέσω του Χριστού και της θυσίας του, που σε Αυτή γι' αυτό το μοναδικό έργο- αποστολή, αποδόθηκε ο ρόλος του κομιστή!
Δεν είναι και λίγο να φέρεις το Θεό στους ανθρώπους, ίσως γι' αυτό και τόσο αυθόρμητα, τόσο φυσικά, πηγαία, αληθινά και αυτονόητα, λέμε διαρκώς το Παναγία μου, Παναγιά μου και στις μεγάλες, καλές στιγμές, αλλά κυρίως στις δύσκολες στιγμές του πόνου, της αγωνίας, της προσμονής ή της αδικίας.
Την επικαλούμαστε τόσο συχνά και φυσικά,όπως την μάνα μας.
Είναι μια διαρκής επιφώνηση - παράκληση το όνομά της,τόσο όμορφα, μοναδικά και αρμονικά συνδεδεμένα με την καθημερινότητά μας.
Εξάλλου, ποιος μπορεί να τολμήσει τόσο συχνά και τόσο έντονα να επικαλείται τον Παντοδύναμο Θεό μας τόσο άμεσα και κατευθείαν;
Η επίκληση της μεγάλης Μάνας του λαού μας και της Ορθοδοξίας γενικότερα, είναι πιο φυσική και εύκολη, πιο ηθικά και ψυχολογικά επιτρεπτή. Είναι η μεγάλη Μεσίτρια, αυτή που θα μεσιτευύσει για Χάρη μας στον Υιό της και τον Πατέρα του, είναι αυτή που είναι πιο κοντά, ως πρώην γήινη με εμάς, για να μας αφουγκραστεί και να μας συμπονέσει. Εξάλλου και αυτή πόνεσε τόσο και ξέρει από πόνο, απώλεια και θυσία, ενώ υπήρξε τόσο ηθική, ακέραιη και δίκαιη! Ποιος θα μπορούσε να μας καταλάβει καλύτερα;
"Υπεραγία Θεοτόκε σώσον ημάς" αντηχούσαν στα αυτιά μου οι παρακλήσεις για αυτή που παρακολούθησα στον Άγιο Νικόλαο Αστακού που βρίσκομαι… (σχεδόν κάθε τέτοια εποχή).
Η μορφή της λοιπόν, τόσο οικεία, τόσο δική μας, τόσο κοντινή μας, τόσο αγαπημένη, όπως και της μάνας που μας γέννησε. Ένα κομμάτι δηλαδή από την ψυχή μας, από την καρδιά μας, από το μυαλό μας, από το θρησκευτικό και υπαρξιακό μας είναι…
Αλλά ακόμη και έτσι να μην είναι για κάποιους που δεν πιστεύουν, την υβρίζουν - ανοσιουργούν επί του Ονόματός της και γενικότερα της Ύπαρξής της, τίποτε δε μειώνει το μεγαλείο της και την Ανωτερότητά της, γιατί απλά πως μπορείς ποτέ να "χαλάσεις" την Πηγή της Ζωής, την Μητέρα του Κυρίου μας, ενώ οι ίδιοι δεν αντιλαμβάνονται πόσο πολύ χάνουν από τη μη συνειδητοποίηση αυτής της αρχής και της Θεολογικής, λαϊκής, ιδεολογικής Παράδοσης !
"Χαίρε κεχαριτωμένη, ο Κύριος μαζί σου"
"Χαίρε εσύ που προορίστηκες Μητέρα του Θεού!"
Καλό και ευλογημένο Δεκαπενταύγουστο σε όλους μας! Καλή Παναγιά που λέμε. Ας είμαστε όλοι μας κάτω από την Σκέπη της, αλλά κυρίως ας την τιμούμε και ευλαβούμαστε όλοι μας και όχι μόνο το Δεκαπενταύγουστο και όχι μόνο, όταν την έχουμε ανάγκη στις δυσκολίες μας - δοκιμασίες μας!
