Συνέντευξη στα ΝΕΑ, του συνθέτη Ανδρέα Ευ. Κατερινόπουλου

Κυριακή 7 Απριλίου 2024

Ο συνθέτης και πιανίστας Ανδρέας Ευ. Κατερινόπουλος, με καταγωγή από τα Καλύβια Αγρινίου, σε συνέντευξή του στην δημοσιογράφο Ζωή Λιάκα και την έντυπη έκδοση "ΤΑ ΝΕΑ Σαββατοκύριακο" (06/4/2024) μιλάει για τη σουίτα «Τα πουλιά ανήκουν στον ουρανό» με μελοποιημένα ποιήματα Σεφέρη, Λόρκα, Καβάφη και την ερμηνεία της μεσοφώνου Ελένης Βουδουράκη. Διαβάστε ολόκληρη την συνέντευξη:

Ανδρέας Κατερινόπουλος: Ο ήχος ενός αθέατου μουσικού πλούτου

Ανθρωποι με πρόσωπα συννεφιασμένα, δίχως όνομα, που παλεύουν καθημερινά, με την ψυχή να κουβαλά βάρη και παραδόσεις από τα βάθη των αιώνων, σε μια οδύσσεια δίχως τέλος και αρχή. Με αυτή την εικόνα ο Ανδρέας Κατερινόπουλος εξηγεί γιατί έδωσε στο έργο του τον τίτλο «Τα πουλιά ανήκουν στον ουρανό». «Ο Jean Paul Sartre το 1946 δήλωνε πως «η ελευθερία θα πρέπει να θεωρηθεί σκοπός του ατόμου. Μόνο όμως αν συνοδεύεται από την αναγνώριση της ελευθερίας των άλλων».

Νιώθω πως ο άνθρωπος δεν σταμάτησε ποτέ να διαπραγματεύεται τη βασική έννοια της ελευθερίας, την ανάγκη του να ενωθεί με το μπλε τ’ ουρανού, να πετάξει, να ενωθεί με το φως. Το έργο είναι αφιερωμένο στην ελευθερία της ανθρώπινης ύπαρξης». Αυτό επιχειρεί ν’ αποτυπώσει στη σουίτα για μπαλέτο που ο συνθέτης και πιανίστας ηχογράφησε με την Ορχήστρα Σύγχρονης Μουσικής της ΕΡΤ.

Στο έργο ακούγονται μελοποιημένα τα ποιήματα του Γεώργιου Σεφέρη, του Federico Garcia Lorca σε ελεύθερη απόδοση στα ελληνικά της στιχουργού Λίνας Δημοπούλου, του Enrique Falcon σε μετάφραση του Κωνσταντίνου Βραχνού, του Κ.Π. Καβάφη σε απαγγελία του συνθέτη. Ερμηνεύει η mezzo soprano της Λυρικής Σκηνής Ελένη Βουδουράκη.

ΤΟ ΕΡΓΟ αποτελείται κυρίως από λαϊκότροπες, ελληνότροπες συνθέσεις που βασίζονται σε ελληνικούς χορούς μα σοπράνο, φλάουτο, όμποε, ορχήστρα εγχόρδων, μπουζούκι, μαντολίνο, πιάνο, κρουστά. «Αυτός ο συγκερασμός έχει αποτυπωθεί με γλαφυρό τρόπο στη συλλογική μνήμη του Νεοέλληνα μέσα από τα έργα των εκπροσώπων της λόγιας ελληνικής μουσικής του 19ου και του 20ού αιώνα. Ο πρώτος Έλληνας συνθέτης που συνέδεσε μεταπολεμικά τη λόγια δυτική μουσική με τη λαϊκή μουσική παράδοση, με το θεωρητικό και συνθετικό έργο του, παντρεύοντας αρμονικά το ελαφρολαϊκό και το ρεμπέτικο με το κλασικό και το λόγιο, ξεπερνώντας τα ελληνικά σύνορα, είναι ο Μόνος Χατζιδάκις. Στην Ελλάδα του Μάνου Χατζιδάκι, του Μίκη θεοδωράκη, του Σταύρου Ξαρχάκου, του Γιάννη Κωνσταντινίδη, του Μανώλη Καλομοίρη, του Νίκου Σκαλκώτα, θεωρώ πως όχι μόνο δεν αποτελεί πρωτοτυπία ένα τέτοιο πάντρεμα, αλλά και υποχρέωση δημιουργικά, αν μου επιτρέπεται, και κατά κάποιο τρόπο συνθετικά μονόδρομο».

ΜΙΛΩΝΤΑΣ για το στοιχείο της παράδοσης που υπάρχει στη σύνθεσή του, ο Ανδρέας Κατερινόπουλος αναφέρει τον τόπο καταγωγής του, την Αιτωλοακαρνανία. Έναν τόπο που αγαπάει την παράδοση, που είναι άρρηκτα δεμένος άνθρωποι με πρόσωπο συννεφιασμένα, δίχως όνομα, που παλεύουν καθημερινά. με την ψυχή να κουβαλά βάρη και παραδόσεις από τα βάθη των αιώνων. σε μια οδύσσεια δίχως τέλος και αρχή. Με αυτή την εικόνα ο Ανδρέας Κατερινόπουλος εξηγεί γιατί έδωσε στο έργο του τον τίτλο -Τα πουλιά ανήκουν' στον ουρανό».

-Ο Jean Paul Sartre το 1946 δήλωνε πως "η ελευθερία θα πρέπει να θεωρηθεί σκοπός του ατόμου.

Μόνο όμως αν συνοδεύεται από την αναγνώριση της ελευθερίας των άλλων Νιώθω πως ο άνθρωπος δεν σταμάτησε ποτέ να διαπραγματεύεται τη βασική έννοια της ελευθερίας, την ανάγκη του να ενωθεί με το μπλε τ’ ουρανού, να πετάξει, να ενωθεί με το φως. Το έργο είναι μαζί της. «Μεγάλωσα σε μια οικογένεια που αγαπούσε πολύ την παραδοσιακά μουσικά και το παραδοσιακό τραγούδι. Οι γονείς μου είχαν μια ιδιαίτερη σχέση με το δημοτικό και το λαϊκό τραγούδι. Στις μαζώξεις της οικογένειας, στις γειτονιές, στις συναθροίσεις άκουγες φωνές που έβγαιναν αβίαστα, γενναιόδωρα και σε καθήλωναν μέσα από στίχους της παράδοσης, μοιρολόγια και γνάσιους φωνητικούς αυτοσχεδιασμούς. Η παράδοση στον δικό μου κόσμο αποτελεί αστείρευτη πηγά έμπνευσης, έχω μπολιαστεί μ’ αιπάν, έχοντας ταυτόχρονα ανοιχτά τα αφτιά και τις αισθήσεις στραμμένες στις τάσεις της παγκόσμιας μουσικός σκηνάς.

Η συγχρονικότητα, η κατανόηση των ήχων, του ρεύματος της εποχάς και της εξέλιξης της μουσικής, από τις μουσικές σκηνές του κόσμου έως τις εξελιγμένες παραγωγές της εναλλακτικής και mainstream μουσικής σε όλο της το φάσμα, είναι μια καθημερινή σπουδή που σε θέλει σε ετοιμότητα.

ΑΥΤΗ ΕΙΝΑΙ Η ΠΡΩΤΗ ΤΟΥ ολοκληρωμένη ηχογράφηση και η πρώτη φορά που συνεργάστηκε με ορχήστρα εθνικής εμβέλειας, αν και το υλικό υπάρχει σχεδόν μία δεκαετία.

«Τον Δεκέμβριο του 2023 είχα τη χαρά και την τιμή να παρουσιάσω μέσα από τις συχνότητες της Ελληνικής Ραδιοφωνίας το έργο “Τα πουλιά ανήκουν στον ουρανό”, στα πλαίσια του κύκλου “Ελληνική Δημιουργία”. Το έργο ηχογραφήθηκε στο Ραδιομέγαρο, σε συνεργασία με την Ορχήστρα Σύγχρονης Μουσικής της ΕΡΤ, σε μουσική διεύθυνση του μαέστρου Γεώργιου Λραβίδη και ερμηνεία της σοπράνο Ελένης Βουδουράκη. Κι εδώ μου δίνεται η ευκαιρία να ευχαριστήσω έναν έναν ξεχωριστά τους Τάσο Ροσόπουλο, Μιχάλη Δημητρακάκο, Βασίλη Δραμουντάνη, τον μαέστρο και αρχιμουσικό της ΟΣΜ Γεώργιο Αραβίδη και τους εξαιρετικούς μουσικούς που στελεχώνουν την Ορχήστρα·.

Τα τελευταία πέντε χρόνια τα Μουσικά Σύνολα έχουν παρουσιάσει έναν σημαντικό αριθμό συνθετών στα πλαίσια του κύκλου «Ελληνική Δημιουργία» μέσα από τις συχνότητες της Ελληνικής Ραδιοφωνίας. «Αυτό αποτελεί μια σπουδαία προσπάθεια καταγραφής ενός αθέατου μουσικού πλούτου που σε αντίθετη περίπτωση θα ήταν από αδύνατο έως εξαιρετικά απίθανο να φτάσει στα αφτιά του ευρύτερου κοινού. Η παραγωγή και η ηχογράφηση ενός ορχηστρικού έργου είναι δαπανηρές και βαραίνουν αποκλειστικά τον καλλιτέχνη, μιας και δεν υπάρχει το αντίστοιχο ενδιαφέρον από τους μουσικούς παραγωγούς και τις δισκογραφικές εταιρείες».

Οι αναθέσεις έργων σε νέους συνθέτες είναι ακόμη ένα ζήτημα που πρέπει να μας απασχολήσει;

Υπάρχει πλούτος, υψηλό επίπεδο και παραγωγή στην Ελλάδα και κοινό που ακολουθεί. Καλλιτέχνες που παρακολουθώ και θαυμάζω, καταξιωμένοι αλλά και νέοι που χρηματοδοτούν μόνοι τους τις παραγωγές τους και είναι ενεργοί δισκογραφικά. κι αυτό είναι ελπιδοφόρο. Υπάρχει ενδιαφέρον για τη νέα δημιουργία, μειωμένη όμως χρηματοδότηση.

Πώς μπορεί να υπάρξει ένας συνθέτης σήμερα στην Ελλάδα;

Τα τελευταία δέκα χρόνια ο στόχος μου ήταν να παίζω τις μουσικές μου σε διάφορες μουσικές σκηνές και συναυλιακούς χώρους κρατώντας ζωντανή την τέχνη μου χωρίς να διεκδικώ τίποτα. Για να υπάρξει και να αφήσει το αποτύπωμά του ένας συνθέτης στην Ελλάδα του σήμερα θα πρέπει να καταπιαστεί με πολλά και διαφορετικά είδη συνθετικά, αναπτύσσοντας μια εργογραφία που θα περιλαμβάνει τα πάντα.

Της Ζωής Λιάκα