Πέμπτη 21 Μαρτίου 2024
Στους εθνικοαπελευθερωτικούς αγώνες του Έθνους, οι Καλυβιώτες, δείχνοντας επικό μεγαλείο ψυχής και θάρρους αγωνίστηκαν μαζί με όλους τους Ελληνες, για να αποτινάξουν τον τούρκικο ζυγό, που είχε σκεπάσει τις καρδιές των υπόδουλων ραγιάδων από την δεκαετία του 1460, οπότε κατακτήθηκε ολόκληρη η Δυτική Στερεά Ελλάδα.
Η οικονομική εξαθλίωση, οι εξισλαμισμοί, το παιδομάζωμα, η βαριά φορολογία, οι αγγαρείες και οι συνεχείς ταπεινώσεις από τους Οθωμανούς Τούρκους έκαναν τους ραγιάδες να ζητούν με κάθε θυσία την απελευθέρωση του γένους.
Πέρασαν πάνω από 200 χρόνια από τον ξεσηκωμό των Ελλήνων για να αποκτήσουν την ελευθερία τους, όμως μέχρι σήμερα λίγοι γνωρίζουν πόσοι και ποιοι Καλυβιώτες συμμετείχαν στους αγώνες και τις μάχες που δόθηκαν, πόσοι συγχωριανοί μας έδωσαν την ίδια τους τη ζωή για να είμαστε εμείς ελεύθεροι… Οι αγωνιστές πέρασαν στη λήθη, τα ονόματά τους δεν έχουν γραφτεί σε κάποιο μνημείο ή σε κάποια επιτύμβια στήλη στο χωριό μας, δεν αναφέρονται στις σχολικές εορτές ούτε στους επετεικούς πανηγυρικούς λόγους, όμως ποτέ δεν είναι αργά και είναι καθήκον οι νεώτερες γενιές να τους τιμήσουν και να τους μνημονεύουν.
Ο συμπατριώτης μας Ιωάννη Γρ. Διονυσάτου, Δικηγόρος Αγρινίου, κατόπιν ενδελεχούς και κοπιαστικής έρευνας σε αρχεία και ιστορικές πηγές, κατέγραψε πολλούς Καλυβιώτες που αγωνίστηκαν πριν και κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 και αναφέρονται στο βιβλίο του «Καλύβια – Ιχνηλατώντας τον Καναδά».
Συγκεκριμένα στους αγώνες της Εθνικής Παλιγγενεσίας οι Καλυβιώτες αγωνιστές που συμμετείχαν ήταν οι ακόλουθοι:
Αναστασίου (Πρόκος) Αναστάσιος: Κατά τη διάρκεια της πολιορκίας του Μεσολογγίου από τις δυνάμεις του Κιουταχή ή Ρεσίτ Πασά και του Ιμπραήμ έπεσε μαχόμενος κατά την έξοδο των πολιορκούμενων. Κατάγονταν από το Σούλι. Η επιτροπή εκδουλεύσεων τον κατέταξε στην Α’ τάξη των υπαξιωματικών.
Αναστασίου (Πρόκος) Αναστ. Γεώργιος: Ηταν γιος του Αναστασίου (Πρόκου) Αναστάσιου. Επεσε μαχόμενος κατά την έξοδο των πολιορκούμενων στις 10 Απριλίου 1826. Η επιτροπή εκδουλεύσεων της πατρίδος τον κατέταξε στην Β’ τάξη των υπαξιωματικών.
Αναστασίου (Πρόκου) Αναστ. Ελένη: Ηταν αδελφή του Γεωργίου Αναστ. Αναστασίου (Πρόκου). Σκοτώθηκε επίσης στον κάμπο του Μεσολογγίου υπηρετώντας στη φρουρά του Μεσολογγίου.
Αναστασίου (Πρόκου) Αναστ. Ειρήνη (Ρήνα): Ηταν θυγατέρα του Αναστασίου Πρόκου και αδελφή του Γεωργίου Αναστ. Αναστασίου (Πρόκου). Αιχμαλωτίστηκε κατά την έξοδο των πολιορκούμενων στις 10 Απριλίου 1826 για να παραμείνει στην αιχμαλωσία για 6 χρόνια. Απελευθερώθηκε το 1832 οπότε γύρισε στο Αγρίνιο.
Γκόνης Ν. Στράτος: Πήρε μέρος με την ένοπλη ομάδα ανδρών του οπλαρχηγού Γιαννάκη Στάικου, σε πολλές μάχες όπου επέδειξε μοναδική γενναιότητα. Στη πολιορκία του Μεσολογγίου αδυνατώντας να ακολουθήσει τους εξοδίτες αιχμαλωτίστηκε από τους πολιορκητές του Μεσολογγίου για να απελευθερωθεί στα 1829.
Δρακόπουλος Αθανάσιος: Πολέμησε κάτω από τις διαταγές του οπλαρχηγού Γιαννάκη Στάικου σε πολλές μάχες του ’21. Σκοτώθηκε ηρωικά μαχόμενος στην έξοδο του Μεσολογγίου στις 10 Απριλίου 1826.
Δρακόπουλος Αθ. Βασίλειος: Ηταν γιος του Αθανασίου Δρακόπουλου. Πολέμησε κάτω από τις διαταγές του οπλαρχηγού Γιαννάκη Στάικου σε πολλές μάχες του ’21. Επεσε μαχόμενος στην έξοδο του Μεσολογγίου στις 10 Απριλίου 1826.
Δρακόπουλος Αθ. Γεώργιος: Πολέμησε μαζί με τον αδελφό του Βασίλη κάτω από τις διαταγές του οπλαρχηγού Γιαννάκη Στάικου σε πολλές μάχες του ’21. Πιάστηκε αιχμάλωτος κατά τη φοβερή εκείνη νύκτα της εξόδου του Μεσολογγίου στις 10 Απριλίου 1826. Κρατήθηκε αιχμάλωτος για 10 περίπου χρόνια για να απελευθερωθεί στα 1836 για να δει την περιουσία του κατεστραμμένη ενώ δεν βρήκε κανένα ζωντανό από τους συγγενείς του.
Ζαπαντιώτης Βασίλειος: Ως οπλαρχηγός μαζί με τον αδελφό του Μήτσο και 15 ακόμη συγγενείς πέρασε στο Μοριά με το ξεκίνημα της επανάστασης και πολέμησε στη περιοχή της Αχαίας υπό τις διαταγές του Π. Καρατζά τις αλλόθρησκες δυνάμεις του Γιουσούφ Πασά. Ακολούθως επέστρεψε από την Πάτρα στη Ρούμελη για να συνεχίσει τον αγώνα κατά των αλλόθρησκων κατακτητών κάτω από τις οδηγίες του Θοδωράκη Γρίβα. Ανδραγάθησε στις μάχες του Προφήτου Ηλία στον Αετό Ξηρομέρου (9/10 Αυγούστου 1822) και της Αρτας. Με δύναμη 40 γενναίων ανδρών κατάφερε να αναχαιτήσει μεγάλη εχθρική επίθεση λίγο έξω από το Μεσολόγγι. Συμμετείχε επίσης στις μάχες του Νιόκαστρου στο Μοριά (από τέλος Ιουλίου μέχρι τέλος Αυγούστου 1821) αλλά και στις μάχες των Αθηνών. Κατατάχθηκε στην Δ’ Τάξη των αξιωματικών του αγώνα.
Ζαπαντιώτης Δημήτριος (Μήτσος): Μαζί με τον αδελφό του Βασίλη και 15 ακόμη συγγενείς πολέμησε στη περιοχή της Αχαίας υπό τις διαταγές του Π. Καρατζά τις αλλόθρησκες δυνάμεις του Γιουσούφ Πασά ενώ στη συνέχεια κάτω από τις διαταγές των οπλαρχηγών του Μοριά Πετμεζά και Κουμανιώτη πήρε μέρος στη μάχη του Σαράβαλη. Στις μάχες αυτές σκοτώθηκε ένας αδελφός του, ένας ανιψιός του και 4 από τους συγγενείς του. Μία από τις αδελφές του σκοτώθηκε επίσης στην έξοδο του Μεσολογγίου κατά την φοβερή εκείνη νύκτα της 10ης Απριλίου 1826. Κατάγονταν από το Ζαπάντι (Δ . Δ Μεγάλης Χώρας του Δήμου Νεάπολης). Μετέπειτα πέρασε από την Πάτρα στη Ρούμελη για να συνεχίσει τον αγώνα κατά των αλλόθρησκων κατακτητών.
Καλυβιώτης Βασίλειος. Κατάγονταν από τα Καλύβια Αγρινίου. Συμμετείχε υπό τις οδηγίες του οπλαρχηγού Δημητρίου Μακρή, στις πολιορκίες του Βραχωρίου, Ζαπαντίου, στις μάχες του Πέτα, Κομποτίου, Κεφαλόβρυσου, Μύτικα, Πλάκας, Βόνιτσας, Κατοχής, Παπαδιάς Κραββάρων, ενώ κάτω από τις διαταγές του οπλαρχηγού Κώστα Βλαχόπουλου πήρε μέρος στις τρεις πολιορκίες του Μεσολογγίου, οπότε κατά την μεγάλη έξοδο των πολιορκούμενων στις 10 Απριλίου 1826 έπεσε μαχόμενος στον κάμπο του Μεσολογγίου. Για τις υπηρεσίες του προς την πατρίδα τιμήθηκε με τον βαθμό της ταξιαρχίας, όμως η επιτροπή εκδουλεύσεων τον άφησε αβαθμολόγητο-στρατιώτη.
Καλυβιώτης Γεώργιος. Γεννήθηκε το 1798 στα Καλύβια Αγρινίου. Συμμετείχε υπό τις οδηγίες του οπλαρχηγού Δημητρίου Μακρή, στις πολιορκίες του Βραχωρίου, Ζαπαντίου, στις μάχες του Πέτα, Κομποτίου, Κεφαλόβρυσου, Μύτικα, Πλάκας, Βόνιτσας, Κατοχής, Παπαδιάς Κραββάρων, στις τρεις πολιορκίες του Μεσολογγίου, κ.α. Στις 20-12-1828 βρίσκονταν στο στρατόπεδο του Μύτικα υπό τον Γαρδικιώτη Γρίβα.
Καλυβιώτης Ζαφείρης. Γεννήθηκε το 1804 στα Καλύβια Αγρινίου. Συμμετείχε υπό τις οδηγίες του οπλαρχηγού Δημητρίου Μακρή, στις πολιορκίες του Βραχωρίου, Ζαπαντίου, στις μάχες του Πέτα, Κομποτίου, Κεφαλόβρυσου, Μύτικα, Πλάκας, Βόνιτσας, Κατοχής, Παπαδιάς Κραββάρων, στις τρεις πολιορκίες του Μεσολογγίου, κ.α. Στις 20-12-1828 βρίσκονταν στο στρατόπεδο του Μύτικα υπό τον Γαρδικιώτη Γρίβα.
Καλυβιώτης Ζώης. Γεννήθηκε το 1803 στα Καλύβια Αγρινίου. Συμμετείχε υπό τις οδηγίες του οπλαρχηγού Δημητρίου Μακρή, στις πολιορκίες του Βραχωρίου, Ζαπαντίου, στις μάχες του Πέτα, Κομποτίου, Κεφαλόβρυσου, Μύτικα, Πλάκας, Βόνιτσας, Κατοχής, Παπαδιάς Κραββάρων, στις τρεις πολιορκίες του Μεσολογγίου, κ.α. Στις 20-12-1828 βρίσκονταν στο στρατόπεδο του Μύτικα υπό τον Γαρδικιώτη Γρίβα.
Καλυβιώτης Παναγιώτης. Γεννήθηκε το 1803 στα Καλύβια Αγρινίου. Συμμετείχε υπό τις οδηγίες του οπλαρχηγού Δημητρίου Μακρή, στις πολιορκίες του Βραχωρίου, Ζαπαντίου, στις μάχες του Πέτα, Κομποτίου, Κεφαλόβρυσου, Μύτικα, Πλάκας, Βόνιτσας, Κατοχής, Παπαδιάς Κραββάρων, στις τρεις πολιορκίες του Μεσολογγίου, κ.α. Στις 20-12-1828 βρίσκονταν στο στρατόπεδο του Μύτικα υπό τον Γαρδικιώτη Γρίβα.
Καλυβιώτης (αγνώστου ονόματος). Ηταν αδελφός του Βασίλη. Πολέμησε υπό τις οδηγίες του οπλαρχηγού Δημητρίου Μακρή, στις πολιορκίες του Βραχωρίου, Ζαπαντίου, στις μάχες του Πέτα, Κομποτίου, Κεφαλόβρυσου, Μύτικα, Πλάκας, Βόνιτσας, Κατοχής, Παπαδιάς Κραββάρων, ενώ κάτω από τις διαταγές του οπλαρχηγού Κώστα Βλαχόπουλου πήρε μέρος στις τρεις πολιορκίες του Μεσολογγίου, οπότε κατά την μεγάλη έξοδο των πολιορκούμενων στις 10 Απριλίου 1826 έπεσε μαχόμενος στον κάμπο του Μεσολογγίου.
Καλυβιώτης (αγνώστου ονόματος). Ηταν ο δεύτερος αδελφός του Βασίλη. Πήρε μέρος υπό τις οδηγίες του οπλαρχηγού Δημητρίου Μακρή, στις πολιορκίες του Βραχωρίου, Ζαπαντίου, στις μάχες του Πέτα, Κομποτίου, Κεφαλόβρυσου, Μύτικα, Πλάκας, Βόνιτσας, Κατοχής, Παπαδιάς Κραββάρων, ενώ κάτω από τις διαταγές του οπλαρχηγού Κώστα Βλαχόπουλου πήρε μέρος στις τρεις πολιορκίες του Μεσολογγίου, οπότε κατά την μεγάλη έξοδο των πολιορκούμενων στις 10 Απριλίου 1826 έπεσε μαχόμενος στον κάμπο του Μεσολογγίου.
Καρύμπας ή Στασινός Δημήτριος: Ελαβε μέρος μαζί με τον αδελφό του Γεώργιο, υπό τις οδηγίες του οπλαρχηγού Δημητρίου Μακρή του περίφημου «Πετρίτη του Ζυγού», σε πολλές μάχες για να πέσει, πολεμώντας ένδοξα, νεκρός στη μάχη του Περσαβού ή Πέρσοβου Κατούνας.
Κούσης ή Κούσιος Γεώργιος (από Πλάτανο Καλυβίων): Εκτελώντας τις διαταγές του οπλαρχηγού Γιαννάκη Στάικου τοποθετήθηκε το Μάιο του 1825, ως φρουρά του Μεσολογγίου, στις καίριες θέσεις (τάπιες) «ΛΟΥΝΕΤΤΑ» ή «ΓΟΥΛΙΕΛΜΟΥ ΤΗΣ ΟΡΑΓΓΗΣ» και «ΜΑΡΜΑΡΟΥ» ή «ΣΑΧΤΟΥΡΗ» για να πέσει ηρωικά μαχόμενος στην έξοδο της Φρουράς του Μεσολογγίου στις 10 Απριλίου 1826.
Κούσης ή Κούσιος Γεωργ. Σπυρίδων (από Πλάτανο Καλυβίων): Ηταν γιός του Γεωργίου Κούση ή Κούσιου. Πιάστηκε αιχμάλωτος στην έξοδο του Μεσολογγίου στις 10 Απριλίου 1826. Κρατήθηκε αιχμάλωτος μέχρι το 1830 οπότε απελευθερώθηκε.
Λακέρδας Ανδρέας: Συμμετείχε υπό τις οδηγίες του οπλαρχηγού Δημητρίου Μακρή, στις μάχες του Βραχωρίου, Ζαπαντίου, Πέτα, Κομποτίου, Κεφαλόβρυσου, Γαβαλούς (Σεπτέμβριος 1822), Μύτικα, Βόνιτσας, Κατοχής, Παπαδιάς Κραββάρων, Πλατάνου, Αράχωβας (Νοέμβριος 1826), στις τρεις πολιορκίες του Μεσολογγίου και στις μάχες των Αθηνών οπότε πληγώθηκε βαριά με αποτέλεσμα να πεθάνει μετά από αρκετές μέρες. Η επιτροπή εκδουλεύσεων του αγώνα αγνοώντας την πλούσια δράση του τον άφησε αβαθμολόγητο-στρατιώτη.
Λύγδας (Λίγδας) Αθανάσιος. Κατάγονταν από τα Καλύβια Αγρινίου. Υπηρέτησε υπό τις οδηγίες του οπλαρχηγού Δημητρίου Μακρή, στις πολιορκίες του Βραχωρίου, Ζαπαντίου, στις μάχες του Πέτα, Κομποτίου, Κεφαλόβρυσου, Γαβαλούς, Μύτικα, Βόνιτσας, Πλάκας, Κατοχής, Παπαδιάς Κραββάρων, Πλατάνου, Δερβέκιστας, Αράχωβας, στις τρεις πολιορκίες του Μεσολογγίου, στις μάχες της Ναυπάκτου οπότε πληγώθηκε στο δεξί του πόδι με αποτέλεσμα να πεθάνει από τον βαρύτατο αυτό τραυματισμό στα 1830.
Λύγδας (Λίγδας) Δημήτριος (Μήτσος). Γεννήθηκε το 1791 στα Καλύβια Αγρινίου. Ελαβε μέρος με τον αδελφό του Χρήστο κάτω από τις οδηγίες του Δημητρίου Μακρή στις πολιορκίες του Βραχωρίου, Ζαπαντίου στις μάχες του Πέτα, Κομποτίου, Κεφαλόβρυσου, Γαβαλούς, Μύτικα, Βόνιτσας, Πλάκας, Κατοχής, Παπαδιάς Κραββάρων, Πλατάνου, Δερβέκιστας, Αράχωβας, αλλά και στις πολιορκίες του Μεσολογγίου. Διασώθηκε κατά την έξοδο της Φρουράς.
Λύγδας (Λίγδας) Ιωάννης. Γιος του Αθανασίου. Κατάγονταν από τα Καλύβια Αγρινίου. Υπηρέτησε υπό τις οδηγίες του οπλαρχηγού Δημητρίου Μακρή, στις πολιορκίες του Βραχωρίου, Ζαπαντίου, στις μάχες του Πέτα, Κομποτίου, Κεφαλόβρυσου, Γαβαλούς, Μύτικα, Βόνιτσας, Πλάκας, Κατοχής, Παπαδιάς Κραββάρων, Πλατάνου, Δερβέκιστας, Αράχωβας, στις τρεις πολιορκίες του Μεσολογγίου, στις μάχες της Ναυπάκτου,κ.α
Λύγδας (Λίγδας) Χρήστος. Κατάγονταν από τα Καλύβια Αγρινίου. Πήρε μέρος κάτω από τις οδηγίες του Δημητρίου Μακρή στις πολιορκίες του Βραχωρίου, Ζαπαντίου και στην εκστρατεία της Ηπείρου. Επεσε μαχόμενος πολεμώντας γενναία στη μάχη της Λαγκάδας (περιοχή κοντά στην είσοδο του Μακρυνόρους) στις αρχές του Ιουνίου του 1821 κάτω από τις οδηγίες του οπλαρχηγού Δημητρίου Μακρή, όταν ο Ισμαήλ Πλιάσσας με 1800 άνδρες άφησε το στρατόπεδο του Χουρσίτ στα Γιάννενα μετά τις 27 Μαίου 1821, οπότε ξεκίνησε η πολιορκία του Βραχωρίου, για να βοηθήσει τους πολιορκημένους σ’αυτό Τουρκαλβανούς. Οι δυνάμεις του Ανδρέα Ισκου με 43 μόνο άνδρες που ενισχύθηκαν με τους άνδρες του Γ. Καραισκάκη και του Γώγου Μπακόλα κατάφεραν να τρέψουν σε φυγή τους Τούρκους που αποφάσισαν να μην τολμήσουν πια να κατέβουν προς το Βραχώρι.
Πυργοβασίλης Στράτος (από Πλάτανο Καλυβίων): Επεσε ηρωικά μαχόμενος κατά την έξοδο του Μεσολογγίου στις 10 Απριλίου 1826 όπως αναφέρεται από την με ημερομηνία 16-11-1846 αίτηση του γιού του προς την επιτροπή εκδουλεύσεων που τον κατέταξε στην κατηγορία των υπαξιωματικών Α’ τάξεως.
Φύσσας Αθανάσιος. Κατάγονταν από τα Καλύβια Αγρινίου. Παραβρέθηκε κάτω από τις οδηγίες του Δ. Μακρή στις πολιορκίες του Βραχωρίου, Ζαπαντίου, στις μάχες του Πετα, Κομποτίου, Κεφαλόβρυσου, Γαβαλούς, Πλάκας, Κατοχής, Αράχωβας, στις πολιορκίες του Μεσολογγίου,κ.α.
Φύσσας Βασίλειος. Κατάγονταν από τα Καλύβια Αγρινίου. Παραβρέθηκε κάτω από τις οδηγίες του Δ. Μακρή στις πολιορκίες του Βραχωρίου και Ζαπαντίου. Επεσε ηρωικά μαχόμενος στη μάχη της Βόνιτσας Ξηρομέρου.
Φύσσας Δημήτριος. Αδελφός του Βασίλη. Γεννήθηκε το 1800 στα Καλύβια Αγρινίου. Πολέμησε κάτω από τις οδηγίες του Δ. Μακρή στις πολιορκίες του Βραχωρίου, Ζαπαντίου, στις μάχες του Πετα, Κομποτίου, Κεφαλόβρυσου, Γαβαλούς, Πλάκας, Κατοχής, Αράχωβας, στις πολιορκίες του Μεσολογγίου,κ.α.
Φύσσας Ευστράτιος. Κατάγονταν από τα Καλύβια Αγρινίου. Πολέμησε κάτω από τις οδηγίες του Δ. Μακρή στις πολιορκίες του Βραχωρίου, Ζαπαντίου, στις μάχες του Πετα, Κομποτίου, Κεφαλόβρυσου, Γαβαλούς, Πλάκας, Κατοχής, Αράχωβας, στις πολιορκίες του Μεσολογγίου,κ.α.
Φύσσας Παναγιώτης (Πάνος). Πατέρας του Βασίλη. Συμμετείχε κάτω από τις οδηγίες του Δ. Μακρή στις πολιορκίες του Βραχωρίου, Ζαπαντίου, στις μάχες του Πετα, Κομποτίου, Κεφαλόβρυσου, Γαβαλούς, Πλάκας, Κατοχής, Αράχωβας, στις πολιορκίες του Μεσολογγίου,κ.α.
Φύσσας Χρήστος. Γεννήθηκε το 1776 στα Καλύβια Αγρινίου. Συμμετείχε κάτω από τις οδηγίες του Δ. Μακρή στις πολιορκίες του Βραχωρίου, Ζαπαντίου, στις μάχες του Πετα, Κομποτίου, Κεφαλόβρυσου, Γαβαλούς, Πλάκας, Κατοχής, Αράχωβας, στις πολιορκίες του Μεσολογγίου,κ.α.
Ψιλογιαννόπουλος Ιωάννης. Κατάγονταν από τα Καλύβια Αγρινίου. Συμμετείχε υπό τις οδηγίες του Γιαννάκη Στάικου στις πολιορκίες του Βραχωρίου, Ζαπαντίου, στις μάχες του Κομποτίου, Πέτα, Αγίου Νικολάου Ξηρομέρου, Νιόκαστρου, Καλλιακούδα και στη πολιορκία του Αιτωλικού στα 1825-1826. Επεσε ηρωικά «γενόμενος βορά κανονιού», όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στο φάκελο του γιού του Κώστα Ψιλογιαννόπουλου, κατά την διάρκεια των βομβαρδισμών του Ντολμά από τα πυροβόλα του εχθρού στις 26-2-1826.
Ψιλογιαννόπουλος Κωνσταντίνος. Γιος του Γιάννη. Γεννήθηκε το 1805 στα Καλύβια Αγρινίου. Υπηρέτησε ως μπουλουξής υπό τις οδηγίες των Δ. Μακρή, Αλ. Βλαχόπουλου παίρνοντας μέρος στις πολιορκίες του Βραχωρίου, Ζαπαντίου, στις μάχες του Κομποτίου, Αρτας, Πέτα, Πλάκας, Νιόκαστρου, Καλλιακούδας, Αράχωβας, Ρίβιου, στις τρεις πολιορκίες του Μεσολογγίου όπου πήρε τρεις λαβωματιές.
του Ιωάννη Γρ. Διονυσάτου, Δικηγόρου Αγρινίου, από το βιβλίο: «Καλύβια – Ιχνηλατώντας τον Καναδά» (2003)