Σάββατο 12 Ιουλίου 2025
Την Κυριακή 13 Ιουλίου και ώρα 9:30μμ, στο Ευηνοχώρι, η Διεθνής Ακαδημία Ελευθερίας και ο Πολιτιστικός Σύλλογος Ευηνοχωρίου «Η Αρχαία Καλυδώνα» διοργανώνουν την εκδήλωση «Δρόμοι Ελευθερίας».
Θέμα της εκδήλωσης είναι η πορεία των Εξοδιτών από το Μεσολόγγι μέχρι το Ναύπλιο. Εισηγητές θα είναι ο κ. Κωνσταντίνος Καρκανιάς, Πρόεδρος Ακαδημίας Ελευθερίας και ο κ. Κωνσταντίνος Αντωνόπουλος, Αντιπρόεδρος Ε.Ε Δωριέων Επιστημόνων.
Στην εκδήλωση θα συμμετέχει χορευτικό τμήμα από τον χοροδιδάσκαλο κ. Ιωάννη Χριστοδούλου, και την ορχήστρα SibeΜόρια.
«Δρόμοι Ελευθερίας»
Η πορεία των Εξοδιτών από το Μεσολόγγι μέχρι την Ανάληψη όπου βρισκόταν το στρατόπεδο του Καραϊσκάκη έχει περιγραφεί από πολλούς αυτόπτες μάρτυρες (Κασομούλης και Μίχος), επίσης από τον Σπυρομήλιο με βάση τις αφηγήσεις διασωθέντων, τους οποίους συνάντησε στο Ναύπλιο. Πρέπει να πούμε ότι όλοι αυτοί μιλούν κυρίως για την πορεία των σωμάτων των πολιορκημένων, οι οποίοι βγήκαν από την πόλη υπό τους Κίτσο Τζαβέλα, Νότη Μπότσαρη και τον Δημήτρη Μακρή χωρίς να αναφέρονται ειδικά στους Μεσολογγίτες Εξοδίτες, οι οποίοι είχαν κατά το σχέδιο βγει υπό τον Νότη Μπότσαρη και ήταν και πολεμιστές καθώς και πολλές χιλιάδες αμάχων. Σε αυτό το σώμα ανήκαν και οι Μεσολογγίτες στρατηγοί Γιαννάκης και Αθανάσιος Ραζηκώτσικας και ο Μήτρος Δεληγιώργης. Ως γνωστόν ο Νότης Μπότσαρης αποκόπηκε από το σώμα του και όταν συναντήθηκε με τους άλλους είπε, ότι αναγκάστηκε να ακολουθήσει διαφορετική διαδρομή τρέχοντας προς το Ευηνοχώρι και να ανέβει προς το βουνό πιο δεξιά από το Μοναστήρι του Άη Συμιού.
Οι Εξοδίτες στην συνέχεια έφυγαν από την Ανάληψη και πήγαν στον Πλάτανο όπου έμειναν δύο μέρες και από εκεί έφτασαν στις 16 Απριλίου στην σημερινή Άνω Χώρα.
Εκεί ο Κασομούλης για πρώτη φορά μιλά και για την παρουσία ξεχωριστού σώματος Μεσολογγιτών υπό τους Γιαννάκη Ραζηκώτσικα και Μήτρο Δεληγιώργη χωρίς να αναφέρει από ποια διαδρομή έφθασαν εκεί. Λέει μόνο , ότι αυτοί δεν περίμεναν τα χρήματα από την Κυβέρνηση και έφυγαν για το Ναύπλιο ξεχωριστά από τους άλλους. Θυμίζουμε, ότι τα κύρια στρατιωτικά σώματα, στα οποία περιλαμβάνονταν και πολλοί Μεσολογγίτες, βάδισαν προς την Δωρίδα και από εκεί μέσω της Ρούμελης πέρασαν στην Πελοπόννησο και έφθασαν στο Ναύπλιο 20 ημέρες μετά από τους ανωτέρω Μεσολογγίτες.
Εξ άλλου με βάση και διηγήσεις απογόνων των πολιορκημένων αλλά και με την κοινή λογική μπορούμε να κατανοήσουμε, ότι η πορεία των Πολιορκημένων προς την ελευθερία δεν είναι δυνατόν να ήταν μια αλλά πολλές, γιατί ο καθένας έτρεχε προσπαθώντας να σωθεί. Δεν πρέπει να ξεχάσουμε, ότι οι περισσότεροι άμαχοι (περίπου 6000) πιάστηκαν αιχμάλωτοι και πουλήθηκαν ως δούλοι.
Μια πολύ καλή περιγραφή για αυτή την πορεία ή τις πορείες προς την Ελευθερία κάνει ο Νικόλαος Κολόμβας, στο μικρό του κείμενο «Οι Διαδρομές της Φρουράς του Μεσολογγίου μετά την Έξοδο».
Επίσης τις δικές τους εκτιμήσεις κάνουν σε βιβλία τους οι Κώστας Καρακόϊδας και Θεόδωρος Μυλωνάς, ενώ μια διαφορετική άποψη έχει η γνωστή ιστορικός και συγγραφέας Λούλα Αλεξανδροπούλου.
Τέλος μια πιθανή διαδρομή του κυρίου σώματος των Εξοδιτών περιλαμβάνεται στην μελέτη που έκαναν οι μελετητές Ντζιμάνης Βασίλης και Στεφανίδης Γιάννης, τον Οκτώβριο του 2012, μετά από ανάθεση του Δήμου Μεσολογγίου.
Είναι φανερό από τα ανωτέρω, ότι δεν υπήρξε ποτέ ένα μονοπάτι ή ένας συγκεκριμένος δρόμος που ακολούθησαν οι Εξοδίτες, αντιθέτως υπάρχουν πολλοί δρόμοι.
