Κυριακή 5 Ιανουαρίου 2025
Διαβάστε την Ποιμαντορική Εγκύκλιο του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Αιτωλίας & Ακαρνανίας κ. Δαμασκηνού, για την Εορτή των Θεοφανείων 2025.
Ἀγαπητοί μου Πατέρες καί Ἀδελφοί,
Παιδιά μου ἐν Κυρίῳ ἀγαπημένα,
«Ἦλθες, ἐφάνης τό φῶς τό ἀπρόσιτον»
Τά Ἅγια Θεοφάνεια τοῦ Χριστοῦ μας ἑορτάζουμε σήμερα, ἐπισφραγίζοντας τήν περίοδο τοῦ Ἁγίου Δωδεκαημέρου. Ὁ Ἅγιος Πρόκλος, Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, ἀναφέρει ὅτι σάν ἕνας δεύτερος κατακλυσμός εἶναι αὐτή ἡ ἑορτή. Κατακλυσμός τῆς ἀγάπης καί τῆς χάριτος τοῦ Θεοῦ γιά τήν πνευματική σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου καί τήν εἴσοδό του καί πάλι στόν Παράδεισο.
Ὅταν συμπληρώθηκαν τριάντα χρόνια ἀπό τήν γέννησή τοῦ Χριστοῦ, θέλησε νά φανερώσει στούς ἀνθρώπους, ὅτι εἶναι «ὁ Θεός ἐν σώματι» καί ὅτι εἶναι Υἱός τοῦ Θεοῦ, γνήσιος καί «ὁμοούσιος τῷ Πατρί», Ἐκεῖνος γιά τόν ὁποῖον οἱ Προφῆτες μέ πολλή προσδοκία ἐκήρυτταν τήν ἔλευσή Του στόν κόσμο.
Ὁ Ἅγιος Κύριλλος Ἱεροσολύμων λέει χαρακτηριστικά: «Ὁ κόσμος στήν Γένεση ἀρχίζει μέ τό νερό. Τό Εὐαγγέλιο ἀρχίζει μέ τόν Ἰορδάνη». Κατά τήν ὥρα τῆς βαπτίσεως τοῦ Κυρίου, τό μυστήριο τῆς Ἁγίας Τριάδος κηρύχθηκε στόν κόσμο. Ὁ Θεός - Πατήρ ἀποκαλύφθηκε διά τῆς ἀκοῆς «καί ἰδοῦ φωνή ἐκ τῶν οὐρανῶν λέγουσα. οὗτος ἐστιν ὁ Υἱός μου ὁ ἀγαπητός, ἐν ᾧ εὐδόκησα (Ματθ. 3,17)». Ὁ Υἱός ἀποκαλύφθηκε διά τῆς βαπτίσεως μέσα στόν Ἰορδάνη καί διά τῆς ἁφῆς ἀπό τόν Τίμιο Πρόδρομο. Τό Ἅγιον Πνεῦμα διά τῆς ὁράσεως «ἐν εἴδει περιστερᾶς», πετώντας ἐπάνω ἀπό τόν Υἱό καί χρίοντας Αὐτόν, παράλληλα ἀποκαλύπτοντάς Τον, ὡς τόν Μεσσία, τόν Χριστόν Κυρίου.
Γιατί ἄραγε τό Ἅγιο Πνεῦμα πῆρε τήν μορφή περιστερᾶς; Μᾶς ἀπαντάει ὁ Ἱερός Χρυσόστομος, ὅτι «τό Πνεῦμα κατεβαίνει μέ μορφή περιστερᾶς, διότι ὅπου ὑπάρχει συμφιλίωση μέ τόν Θεό, παρουσιάζεται περιστερά, ὅπως καί στήν περίπτωση τῆς Κιβωτοῦ τοῦ Νῶε ἦρθε ἡ περιστερά κρατώντας κλαδί ἐλιᾶς, σύμβολο τῆς φιλανθρωπίας τοῦ Θεοῦ καί τῆς ἀπαλλαγῆς ἀπό τόν κατακλυσμό».
Ἐπομένως, Θεοφάνεια ὀνομάζεται ἡ μεγάλη αὐτή Δεσποτική ἑορτή καί γιά τήν φανέρωση τοῦ Ἑνός Τριαδικοῦ Θεοῦ, ἀλλά καί γιά τήν φανέρωση τοῦ Ἰησοῦ, ὄχι ὡς προφήτου ἤ διδασκάλου, ἀλλά ὡς Χριστοῦ, ὡς Μεσσία, ὡς Σωτῆρα τοῦ κόσμου καί ἀληθινοῦ Θεοῦ. «Μόνον ὁ Χριστός ἐχώρησε ὁλόκληρη καί τήν οὐσία καί τήν ἐνέργεια τοῦ Πνεύματος, ἐμεῖς δέ μόνη τήν ἐνέργεια καί ὄχι ὁλόκληρη» σημειώνει ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς. Γι’ αὐτό, ἡ ἑορτή τῆς Βαπτίσεως καί ὄχι τῆς Γεννήσεως, ὀνομάζεται κατ’ ἐξοχήν Θεοφάνεια ἤ Ἐπιφάνεια, ἐπειδή ὁ Χριστός ἔγινε σέ ὅλους γνωστός ὄχι ὅταν γεννήθηκε, ἀλλά ὅταν βαπτίσθηκε.
Βαπτιζόμενος ὁ Κύριος, πῆρε ἐπάνω Του τίς ἁμαρτίες τοῦ ἀνθρωπίνου γένους, «πέθανε» κάτω ἀπό αὐτές καί «ἀναστήθηκε». «Βαπτιζόμενος ὁ Κύριος ἁγίασε τήν φύση τῶν ὑδάτων, κατήργησε τό Ἰουδαϊκό βάπτισμα καί ἀρχίζει τό δικό μας Βάπτισμα», λέει ὁ Ἱερός Χρυσόστομος. Καί συμπληρώνει ὁ Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός πώς, «βαπτίσθηκε ὁ Κύριος γιά νά συντρίψει τά κεφάλια τῶν νοητῶν δρακόντων ἐπάνω στό νερό, νά ξεπλύνει τήν ἁμαρτία καί νά θάψει μέσα στό νερό ὅλο τόν παλαιό Ἀδάμ, κάνοντας δική Του τήν δική μας κάθαρση, νά ἁγιάσει τόν Βαπτιστή Ἰωάννη, νά συμπληρώσει τόν Νόμο, νά ἀποκαλύψει τό μυστήριο τῆς Τριάδος καί νά γίνει σ’ ἐμᾶς παράδειγμα καί ὑπογραμμός γιά τό Βάπτισμα». Κατ’ ἀναλογίαν, διά τοῦ Ἁγίου Βατίσματος, πρέπει νά πεθάνουμε ὡς πρός τόν παλαιό ἁμαρτωλό ἄνθρωπο καί ν’ἀναστηθοῦμε ὡς κεκαθαρμένοι, ἀνακαινισμένοι καί ἀναγεννημένοι ἄνθρωποι.
Τό Βάπτισμα εἶναι νέα δημιουργία καί ἀρχή τῆς νέας ζωῆς. Γι’ αὐτό ἡ ἡμέρα τῆς Βαπτίσεώς μας εἶναι ἡ πρώτη ἡμέρα τῆς ζωῆς μας, τῆς ὄντως ζωῆς. Τονίζει ὁ Κύριλλος Ἱεροσολύμων, ὅτι «ἐπειδή εἶναι διπλός ὁ ἄνθρωπος ἀπό σῶμα καί ψυχή, διπλή εἶναι καί ἡ κάθαρση. Καί τό μέν νερό καθαρίζει τό σῶμα, τό δέ Πνεῦμα σφραγίζει τήν ψυχή. Εἶναι λουτρό παλιγγενεσίας καί βάπτισμα υἱοθεσίας». Αὐτός εἶναι ἐξάλλου καί ὁ λόγος πού τελεῖται αὐτές τίς δύο ἡμέρες ὁ Μέγας Ἁγιασμός, εἰς ἀνάμνησιν τοῦ Βαπτίσματος τοῦ Κυρίου· τοῦ Βαπτίσματος παλαιότερα τῶν Κατηχουμένων, τοῦ δικοῦ μας Βαπτίσματος πρός ἴασιν ψυχῶν καί σωμάτων.
«Ἐν ἐπιγνώσει», κατά τόν ἱερό ὑμνωδό, νά εἴμαστε καί ἐμεῖς μεταξύ ἐκείνων πού θά δοξολογοῦμε καί θά ὑμνοῦμε τήν Ἐπιφάνεια τοῦ Κυρίου: «Ἦλθες, ἐφάνης τό φῶς τό ἀπρόσιτον». Ἀμήν.
Μέ ὅλη μου τήν πατρική ἀγάπη
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΣΑΣ
† Ο ΑΙΤΩΛΙΑΣ ΚΑΙ ΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΣ