Τετάρτη 5 Ιουνίου 2024
Η Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 5 Ιουνίου και αποτελεί την κύρια εκδήλωση του ΟΗΕ από το 1972 για την ενημέρωση του παγκόσμιου κοινού σχετικά με περιβαλλοντικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα. Ο ποταμός Αχελώος βρίσκεται πολύ κοντά στα Καλύβια Αγρινίου και παρά τις ανθρώπινες παρεμβάσεις με τα φράγματα και τον εγκιβωτισμό του, αποτελεί ακόμη σημαντικό παράγοντα βιώσιμης ανάπτυξης για τη γεωργία και τους ανθρώπους.
Ο Αχελώος πηγάζει στη Πίνδο, στα σύνορα της Ηπείρου και της Θεσσαλίας, με τις κύριες πηγές του να βρίσκονται στις κορυφές του Λάκμου. Με κατευθύνση από τα βόρεια προς τα νότια, ο Αχελώος διανύει 220 χιλιόμετρα πριν εκβάλλει στο Ιόνιο πέλαγος. Πάνω στο ρου του Αχελώου έχουν δημιουργηθεί με φράγματα οι τεχνητές λίμνες Κρεμαστών, Καστρακίου και Στράτου. Η λεκάνη απορροής του ποταμού καλύπτει μια τεράστια έκταση 5.572 τ.χλμ. και με τα έργα που έχουν γίνει τα νερά του ποταμού αρδεύουν 370.000 στρέμματα γεωργικής γης. Ο Αχελώος είναι ο πλουσιότερος σε νερά ποταμός που κινείται εντός της Ελλάδας.
Σήμερα όμως ο άλλοτε θεϊκός ποταμός αντιμετωπίζει το φάσμα του αφανισμού του. Μεταξύ των δεκαετιών του 1950 και του 1990 υπέστη τρεις μεγάλες επεμβάσεις που ανέκοψαν τη ροή του με σκοπό τη δημιουργία υδροηλεκτρικών φραγμάτων, κι άλλη μία στον παραπόταμό του Ταυρωπό (Μέγδοβα) που είχε χαρακτήρα αρδευτικό εκτρέποντας τα νερά του προς την πεδιάδα της Καρδίτσας. Έτσι προέκυψαν τα φράγματα των Κρεμαστών, του Καστρακίου, του Στράτου και το φράγμα του Ταυρωπού.
Την ίδια ακριβώς περίοδο με τη δημιουργία αυτών των έργων υπήρξε δραματική ελάττωση του πληθυσμού στην περιοχή: το ποσοστό μείωσης για τα παραποτάμια χωριά των τριών νομών που διασχίζει ο Αχελώος αγγίζει το 35%, ενώ υψηλότατο είναι το ποσοστό γήρανσης του πληθυσμού που απέμεινε σε αυτές τις περιοχές.
Η ανθρώπινη δραστηριότητα - όπως αυτή εκφράζεται μέσα από εντατικές καλλιέργειες, αποστραγγίσεις, λαθροθηρία, αυθαίρετη δόμηση, απόθεση αποβλήτων, εγκιβωτισμό της κοίτης του ποταμού - προκαλεί ισχυρές πιέσεις στην βιωσιμότητα των υγροτόπων.
Η εξαγγελθείσα από τη δεκαετία του 1980 και μέχρι τις μέρες μας, εκτροπή του Αχελώου φαντάζει σαν αναγγελία της οριστικής καταστροφής του. Η δραματική μείωση της ποσότητας του νερού μετά την εκτροπή σημαίνει ότι μειώνονται οι φυσικές αντιστάσεις της περιοχής στη διείσδυση του θαλασσινού νερού, με αποτέλεσμα μη αντιστρεπτές οικολογικές επιπτώσεις. Οι ήδη καλλιεργούμενες εκτάσεις με την αύξηση της αλατότητας μετατρέπονται σε ακατάλληλες σε μεγάλο βαθμό για κάθε είδους καλλιέργεια.
Με γνώμονα τη βιώσιμη ανάπτυξη των κοινωνιών, των οικοσυστημάτων και την ατομική ευεξία, αναθεωρούμε τις συνήθειές μας, ώστε να βρούμε ξανά την αρμονία με τη φύση!
