Σάββατο 6 Απριλίου 2024
Το νέο βιβλίο - λεύκωμα του Γελοιογράφου και Εκπαιδευτικού Εικαστικών, Βασίλη Παπαγεωργίου με τίτλο «Αριστεία και άλλα Αστεία» από τις Εκδόσεις Μπαρτζουλιάνος ,παρουσιάστηκε σήμερα Σάββατο 6 Απριλίου στην αίθουσα παρουσιάσεων της π. Δημοτικής Αγοράς Αγρινίου.
Για το βιβλίο, την προσωπικότητα και την εικαστική συνεργασία που είχαν λίγα χρόνια πριν στο Αγρίνιο, με τον Βασίλη Παπαγεωργίου, μιλήσαν επίσης η κα Φωτεινή Κατσίρα, Κεραμίστρια και η κα Γιούλα Τζογάνη, Πολιτισμολόγος.
Ο Στέλιος Μερμίγκης που συντόνισε την εκδήλωση ανέφερε μεταξύ άλλων τα εξής:
«Η γελοιογραφία, πενήντα χρόνια μετά…
Όταν ρώτησα το Βασίλη γιατί ο τίτλος «Αριστεία κι άλλα αστεία» μου απάντησε ότι κάθε εποχή έχει το κυρίαρχο αφήγημά της και η Αριστεία είναι το τωρινό. Αλλά όπως κάθε αφήγημα, όπως κάθε ιδεολόγημα έτσι κι αυτό εξιδανικεύει επιλογές και πολιτικές και δεν συμπεριλαμβάνει όλη την αλήθεια. Στο τέλος κάθε αφήγημα μπορεί να μοιάζει με ανέκδοτο.
Αυτό υπονοεί ο τίτλος του λευκώματος.
Ο Βασίλης βρήκε στέγη στις εκδόσεις Μπαρτζουλιάνος για να βγάλει το πρώτο του άλμπουμ.
«Γιατί άργησες τόσο πολύ να βγάλεις βιβλίο;» τον ρώτησα. «Η εποχή δεν ευνοεί το διάβασμα και τις Γελοιογραφίες και εγώ τους πάω κόντρα» απάντησε. Πραγματικά πενήντα χρόνια μετά τη μεταπολίτευση, τίποτα δε μοιάζει με την ορμή του Τύπου μιας ολόκληρης εποχής, τίποτα δε θυμίζει το ύψος που είχε η γελοιογραφία στην εκτίμηση του κόσμου, μόνο οι παλαιότεροι μοιάζουν να γνωρίζουν το είδος αυτό. Εδώ που τα λέμε ούτε κόμικς δε διαβάζουν τα παιδιά.
Ο Βασίλης υπηρέτησε το είδος αυτό από το δεύτερο έτος της Νομικής Αθήνας στο τότε περιοδικό Νομικές Αναζητήσεις, μετά στο περιοδικό και εφημερίδα Πριν και αργότερα στο Ριζοσπάστη, για λίγο στον Επενδυτή και τώρα στο Ημεροδρόμό και το Πριν.
Πάντα ήταν γελοιογράφος, λέει. Στο βιβλίο του λοιπόν μιλά για την πολιτική, σκέφτεται πολιτικά και δε θέλει παρά να ειρωνευτεί και να καυτηριάσει την πολιτική που δεν δέχεται κριτική. Είναι «τα άλλα αστεία» του τίτλου.
Η εποχή έχει άλλη ιδεολογική ηγεμονία, καιρός να τη δούμε κι αυτή και να την κρίνουμε, εξάλλου αυτή είναι η κληρονομιά της μεταπολίτευσης.
Τι έγινε στην Υγεία και στο ΕΣΥ, στην παιδεία, στα εργασιακά, στα σούπερ μάρκετ είναι τα κοινωνικά θέματα του βιβλίου.
Υπάρχουν όπως τα ξέρουμε;
Γιατί ο πολιτισμός άλλαξε όψη;
Γιατί τόση καταστολή;
Τι καταλάβαμε από το me too;
Τι στο καλό θυμόμαστε από την πανδημία;
Από τα διακόσια χρόνια της ελληνικής επανάστασης;
Και πόλεμοι και καταστροφές μας άγγιξαν, αλλά τελικά όλα γελοιογραφούνται στο βιβλίο.
Είναι όμως και ζωγράφος και οι φήμες λένε ότι στο Αγρίνιο θα έκανε έκθεση αν δεν ερχόταν ο κόβιντ στη ζωή μας. Πάντως για να ξέρετε, ζωγράφισε αρκετά τοπία του Αγρίνιου και τα εξέθεσε στην Αθήνα, στο Μουσείο Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών με τον τίτλο «Χρόνος αναπλήρωσης-Τοπία του Αγρίνιου.
Ο Βασίλης είδε στην πόλη μας το ελληνικό φως, έμαθε το χρώμα μέσα από αυτό και συνέχισε την τοπιογραφία με καμιά εξηνταριά πίνακες στο ενεργητικό του.
Ως καθηγητής των εικαστικών άρχισε την πορεία του στη πρωτοβάθμια από τα μέρη μας. Το έβδομο, το εικοστό και το τέταρτο ήταν τα δημοτικά που τον γνώρισαν. «Δεν ήξερα τη τύφλα μου» μου ‘χει πει για την περίοδο εκείνη που σημαδεύτηκε κιόλας με τον κόβιντ της πρώτης φάσης. Τα παιδιά τα αγαπάει αλλά δυσκολεύτηκε αρχικά ως εκπαιδευτικός. «Τα παιδιά πάντα σε εκπλήσσουν» έχει πει. Έχει διδάξει τα παιδιά και έχει μάθει από αυτά. Τώρα πια εργάζεται στην Αθήνα.
Τέλος, εδώ στο Αγρίνιο ο Βασίλης ασχολήθηκε με την κεραμική στο Art at Heart και ένιωσε πολύ δημιουργικός, έχοντας αποκομίσει μια μοναδική εμπειρία και παλεύοντας με ένα υλικό που δεν το ήξερε.
Παραπονιέται γιατί στην Αθήνα δε βρίσκει τίποτα φιλικότερο από το συγκεκριμένο εργαστήρι. Ο Βασίλης συνδέεται στενά με τους ανθρώπους που εκτιμά και έχει να μοιραστεί μαζί τους δημιουργικό χρόνο. Είναι χαρά μας που τον έχουμε κοντά μας» κατέληξε στην ομιλία του ο Στέλιος Μερμίγκης.
Ο δημοσιογράφος Λευτέρης Τηλιγάδας, στη δική του ομιλία αναφέρθηκε στην δυναμική που είχε και έχει μέχρι σήμερα η γελοιογραφία και έφερε ως παραδείγματα, γελοιογραφίες που αναφέρονταν στην πτώχευση της Ελλάδας στα τέλη του 19ου αι. και την εποχή του Χαρίλαου Τρικούπη, γελοιογραφίες που όλοι θυμόμαστε από τον ελληνοιταλικό πόλεμο του 1940, και σατιρικά σκίτσα με τον Μουσολίνι, καθώς και γελοιογραφίες από την πιο σύγχρονη εποχή που βλέπαμε συχνά στις εφημερίδες και τα περιοδικά και παρουσίαζαν και σχολίαζαν κυρίως την πολιτική,σημαντικά οικονομικά και κοινωνικά γεγονότα και επίκαιρα θέματα.
Ακολούθως, ο Γελοιογράφος και Εικαστικός, Βασίλης Παπαγεωργίου στην ομιλία του ανέφερε τα εξής:
«Αρχικά θέλω να ευχαριστήσω όλους τους παρευρισκόμενους εδώ, όλους τους φίλους και φίλες, τον Δήμο Αγρίνιου, τις Εκδόσεις Μπαρτζουλιάνος και την εφημερίδα και το σάιτ που τόσο καιρό με φιλοξενούν, Πριν και Ημεροδρόμος αντίστοιχα.
Το βιβλίο αυτό αποτελεί συλλογή δημοσιευμένων σκίτσων των τελευταίων δυο χρόνων, στην εφημερίδα Πριν και στο site του Ημεροδρόμου.
Αποτελείται από 14 θεματικές ενότητες αρχίζοντας από την πανδημία του 2020 και φτάνοντας μέχρι τα γεγονότα των αρχών του 2023. Συγκεκριμένα οι ενότητες είναι: πανδημία, Ακροδεξιά, Βία και καταστολή, Πολιτισμός, Εξωτερική πολιτική, ΠΑΣΟΚ, Παιδεία, Εργασιακά, Υγεία, Καταστροφές, Ακρίβεια, Ουκρανία, Υποκλοπές, Διαφθορά.
Αυτό είναι το πρώτο μου λεύκωμα.
Ο λόγος που τώρα πια αποφάσισα να εκδώσω βιβλίο, δεν είναι απλά γιατί ήθελα ένα βιβλίο. Τρεις λόγοι με ώθησαν:
Α) Η αλλαγή του στιλ
Τα σκίτσα φτιάχνονται σε ένα ipad πια. Ούτε χαρτί ούτε σκανάρισμα ούτε πενάκια και μολύβια. Έτσι γίνονται πια τα πράγματα, δεν το κάνω μόνο εγώ. Μόνο που το αποτέλεσμα άλλαξε. Τώρα το χρώμα με ενδιαφέρει περισσότερο. Το περίγραμμα το εξαφάνισα. Η λογική του σχεδίου άλλαξε ήδη από τα χρόνια που ήμουν εδώ. Η όψη της δουλειάς μου πήρε οριστική μορφή από το Μάρτη του 2020, με ένα πιο ατίθασα σκιαγραφημένο σχέδιο, με μολυβιές που στροβιλίζονται και πλάθουν τις φιγούρες και τα σκηνικά.
Ο χώρος πήρε πρωταγωνιστικό ρόλο, η φιγούρα του πρωθυπουργού έγινε κυρίαρχη και συμβολική, οι άλλοι υπουργοί υποβαθμίστηκαν μέχρι εξαφανίσεως. Δεν ήταν μόνο μια αισθητική επιλογή, αλλά πολιτική. Τα πρόσωπα έπαψαν να με ενδιαφέρουν, οι πολιτικές επιλογές και τα αφηγήματα έχουν κεντρική θέση στις Γελοιογραφίες μου. Όλη αυτή η αλλαγή έπρεπε να σηματοδοτηθεί με μια έκδοση.
Β) Η δεκαετία της καταστροφής
Στο μεταξύ η δεκαετία άρχισε με τον κόβιντ, με μια τομή δηλ. στην παγκόσμια ιστορία της συνέπειες της οποίας θα ζούμε σχηματικά μέχρι το 2030 νομίζω. Στο μεταξύ προέκυψαν δυο πόλεμοι με αδιανόητη βαρβαρότητα να ξεχειλίζει από παντού. Συμβαδίζοντας πάντα με μια στροφή της ελληνικής κοινωνίας προς στη συντήρηση και όχι μόνο της ελληνικής. Με μια διαφορετική μορφή κυβερνησιμότητας, Μεταδημοκρατία και καταστροφές. Ήταν η ώρα για μια καυστική αποτύπωση από ένα είδος, τη γελοιογραφία που έχει μάθει στα δύσκολα. Με μια εικόνα, λίγες λέξεις, λίγο χρόνο ανάγνωσης έρχεται ένα κύμα απόλαυσης μέσω του χιούμορ και της ειρωνείας. Μέσα από την υπερβολή ξεπηδά μια σπίθα αλήθειας. Το βιβλίο διατρέχει λίγο χρόνο από τη δεκαετία που διανύουμε αλλά νομίζω ότι μιλά για όλη.
Γ) Η συλλογή σκίτσων μιας περιόδου μαζεμένα σε έντυπη μορφή
Η αλλαγή από το χαρτί στο τάμπλετ, από την εφημερίδα στα σόσιαλ μίντια, από το έντυπο αρχείο στο ηλεκτρονικό, έκανε την έννοια του λευκώματος να ξεθωριάζει, τα σκίτσα να βουτάνε στην υπερπληθώρα εικόνων του Διαδικτύου. Το μπλόγκ μου μετρά χρόνια πίσω, από το 2008 και κάπως η καταγραφή έπρεπε να αποκτήσει μια άλλη μορφή, που κακά τα ψέμματα μόνο ένα βιβλίο τη δίνει. Το βιβλίο έχει θεματικές και πρέπει κανείς να κάνει επιλογή σκίτσων γιατί οι σελίδες είναι πεπερασμένες. Είναι το βιβλίο ένα μικρό αρχείο, ένα φανταχτερό ανθολόγιο μιας σοδειάς που δημιουργήθηκε βδομάδα τη βδομάδα. Είναι η καταγραφή μιας δημιουργικής δουλειάς που θα βρεθεί σε κάποιο ράφι και ίσως ξαναδιαβαστεί μετά από χρόνια.
• Αυτή είναι η χρονιά πενήντα χρόνων μεταπολίτευσης και οι γελοιογράφοι ετοιμάζουμε μεγάλη έκθεση στην Αθήνα, δείχνοντας το ρόλο στην αποτύπωση των γεγονότων από αυτό το ιδιότυπα καλλιτεχνικό είδος δημοσιογραφίας. Γιατί τελικά δημοσιογράφοι είμαστε οι γελοιογράφοι και σε κανόνες της δημοσιογραφίας υπακούουμε. Το γεγονός ότι η δημοσιογραφία ξέπεσε σε μηχανισμό εξωραϊσμού της εξουσίας ή αποδόμησης πολιτικών αντιπάλων και μιλώ για το χάλι των τελευταίων χρόνων, δε σημαίνει ότι δεν υπάρχει η δεοντολογία, αρχές δηλαδή που γενεές πριν ακολούθησαν και πρέπει να υπάρχουν. Αυτό ορίζει τον επαγγελματία γελοιογράφο.
Αυτόν που αναλαμβάνει την ευθύνη να εκτεθεί στο κοινό και πληρώνεται για τη δουλειά του ξέροντας ότι το κοινό κρίνει τι είναι καλό και τι αδιάφορο.
• Τα όρια της σάτιρας σε άλλες εποχές στενεύουν και σε άλλες διευρύνονται. Έτσι γίνεται με τις κοινωνίες. Ο γελοιογράφος δεν αυτολογοκρίνεται αλλά προσαρμόζεται στην εποχή του και εφευρίσκει νέους τρόπους πλησιάσει το νεότερο κοινό όπως πχ αστεία του 1980 δεν έχουν απήχηση σήμερα. Τα σκίτσα δεν πρέπει να προσβάλλουν ή να βρίζουν κάποιον , τους επιτρέπεται όμως η αθυροστομία, η υπερβολή, η προσωπική άποψη.
• Η λογοκρισία δεν πάει τα πράγματα μπροστά. Κάποιος που σε ένα χαρτί ή οθόνη θέλει να εκφράσει τη γνώμη του ως επαγγελματίας δημοσιογράφος πρέπει να μην έχει αυταρχισμό απέναντι του. Σκεφτείτε δε τη σάτιρα. Δε μπορεί να είναι θέμα κρατικής παρέμβασης η σάτιρα. Επίσης η εξαγορά του Τύπου, εξευτελίζει την όποια αντικειμενικότητα, διαμορφώνει μονομέρεια και μεροληψία.
Τα σόσιαλ μίντια βρίθουν πληρωμένων τρολ και οπαδών. Τα κανάλια γίνονται γραφεία τύπου κομμάτων. Δε μιλάμε πια για ρεπορτάζ αλλά για... αποψάρες.
• Στα πενήντα τελευταία χρόνια τα είδαμε όλα και τα ευφυή σκίτσα και τα αποτυχημένα. Καλές γελοιογραφικές ιδέες και αμφιλεγόμενα ευρήματα που καταδικάστηκαν από μερίδα του κοινού. Αυτά συμβαίνουν. Ένα σκίτσο δεν αλλάζει τον κόσμο. Οι ιδέες που κυκλοφορούν μέσα από αυτό τον αλλάζουν. Είτε προς το καλύτερο είτε προς το χειρότερο...
Προσωπικά προσαρμόστηκα σε νέα δεδομένα, άλλαξα στάση και βρήκα το δικό μου τρόπο του γελοιογράφησης. Η εβδομαδιαία ενασχόληση μου άλλοτε με εξυπηρετεί κι άλλοτε με δυσκολεύει, άλλοτε το σκίτσο μου μοιάζει να είναι καίριο κι άλλοτε ολίγον μπαγιάτικο γιατί τα γεγονότα είναι καταιγιστικά».
Στο τέλος της εκδήλωσης ο Βασίλης Παπαγεωργίου υπέγραψε βιβλία του για το φιλαναγνωστικό κοινό που παρευρέθηκε.
