Τετάρτη 3 Νοεμβρίου 2021
Της Λίτσας Λιόπα-Τσακαλίδη π. Αναπλ. Καθηγήτριας του Παν.Πατρών
Η γεωργική βιομηχανία έχει αλλάξει ριζικά τα τελευταία 50 χρόνια. Οι εξελίξεις στα μηχανήματα έχουν αυξήσει την ταχύτητα και την παραγωγικότητα του αγροτικού εξοπλισμού, με αποτέλεσμα την αύξηση των καλλιεργούμενων εδαφών. Οι σπόροι, η άρδευση και τα λιπάσματα έχουν βελτιωθεί σημαντικά, βοηθώντας τους αγρότες να αυξήσουν τις αποδόσεις.
Η σημαντικότερη πρόκληση που καλείται να αντιμετωπίσει σήμερα και στο άμεσο μέλλον η γεωργική βιομηχανία έχει να κάνει με τη βιώσιμη ανάπτυξή ως προς τις τρεις διαστάσεις της: την οικονομική, την κοινωνική και την περιβαλλοντική. Στην ουσία εμφανίζεται ως μία πρόταση για την αλλαγή του τρόπου παραγωγής, κατανάλωσης και εμπορίου των αγροτικών προϊόντων. Αυτό σημαίνει:
- δίκαιο εισόδημα για τους αγρότες (μείωση του κόστους παραγωγής και της ορθολογικής χρήσης φυτοφαρμάκων, λιπασμάτων και αρδευτικού νερού που οφείλεται στην ελεγχόμενη εφαρμογή εισροών), ποιοτικά και ασφαλή τρόφιμα (μέσω της ιχνηλάτησης των προϊόντων σε όλα τα στάδια παραγωγής) για τους καταναλωτές,
- μια γεωργία που διαφυλάσσει και προστατεύει το έδαφος, το νερό, τη βιοποικιλότητα, και που προσαρμόζεται στην κλιματική αλλαγή.
Τώρα, η γεωργική βιομηχανία βρίσκεται στις πρώτες μέρες του ψηφιακού μετασχηματισμού (Digital Transformation). Ο ψηφιακός μετασχηματισμός αποτελεί μία από τις σημαντικότερες τεχνολογικές εξελίξεις της σημερινής εποχής και μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο που λειτουργούν οι γεωργικές εκμεταλλεύσεις. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός στη γεωργία είναι η χρήση των ψηφιακών μέσων της τεχνολογίας και των πληροφοριακών συστημάτων για τη μετατροπή υπαρχουσών διαδικασιών από χειρωνακτικές και υλικές σε ψηφιακές, με στόχο τη βελτίωση της συνολικής απόδοσης μιας γεωργικής εκμετάλλευσης.
Η μετάβαση αυτή αφορά στο πέρασμα από τους παραδοσιακούς τρόπους καθημερινής αντιμετώπισης των προβλημάτων της άρδευσης, της λίπανσης, της φυτοπροστασίας και της συγκομιδής στις νέες τακτικές οι οποίες εμπεριέχουν τη χρήση προηγμένων ψηφιακών τεχνολογιών, αισθητήρων, συστημάτων και εφαρμογών ανάλυσης και αξιοποίησης δεδομένων.
Μερικά από τα οφέλη της ενσωμάτωσης των ψηφιακών τεχνολογιών στη γεωργία είναι:
- η παροχή πληροφοριών σε πραγματικό χρόνο στον αγρότη για τις μετεωρολογικές συνθήκες της γεωργικής εκμετάλλευσης,
- η βελτίωση της απόδοσης της καλλιέργειας χάρη στις λεπτομερείς πληροφορίες για τη γονιμότητα του εδάφους,
- η βελτιστοποίηση της χρήσης λιπασμάτων, προϊόντων φυτοπροστασίας και χρόνου συγκομιδής,
- το ευφυές σύστημα άρδευσης.
Από τεχνολογικής σκοπιάς, ο ψηφιακός μετασχηματισμός περιλαμβάνει μείγματα τεχνολογιών που αφορούν στο διαδίκτυο των πραγμάτων, την ανάλυση συνόλων μεγάλων δεδομένων (big data), τη ρομποτική, το υπολογιστικό νέφος (cloud computing), τις τεχνολογίες αλυσίδας συστοιχιών (blockchain). Η τεχνητή νοημοσύνη, τα αναλυτικά στοιχεία, οι συνδεδεμένοι αισθητήρες και άλλες αναδυόμενες τεχνολογίες θα μπορούσαν να βελτιώσουν τις αποδόσεις και να δημιουργήσουν βιωσιμότητα και ανθεκτικότητα στις γεωργικές καλλιέργειες. Για να υλοποιηθεί ο ψηφιακός μετασχηματισμός στην γεωργία, είναι αναγκαίο να επαναπροσδιορισθούν με διαφοροποιημένο τρόπο και με έμφαση στην αξιοποίηση νέων τεχνολογιών και νέων τεχνικών οι συμβατικές μέθοδοι καλλιέργειας και τεχνικές και τα συστήματα των παραγωγών σε μια σειρά από αγροτικά προϊόντα.
Σε επίπεδο υποστήριξης εκσυγχρονισμού της γεωργικής εκμετάλλευσης μικρής κλίμακας η πρόσβαση σε νέες τεχνολογικές δυνατότητες διευκολύνεται με την ανάπτυξη συνεργειών μεταξύ αγροτών, αγροτικών συνεταιρισμών αγροτικών επιχειρήσεων, φορέων έρευνας, παρόχων τεχνολογίας, συμβουλευτικών δικτύων, φορέων χρηματοδότησης και εμπορικών δικτύων και της πολιτείας.
Η ψηφιοποίηση έχει τη δυνατότητα να προσφέρει λύσεις για πολλές από τις προκλήσεις, που αντιμετωπίζουν οι αγρότες. Παρά τα οφέλη που αναφέρονται από τον ψηφιακό μετασχηματισμό η ψηφιακή γεωργία δεν είναι χωρίς προκλήσεις ή κινδύνους. Βασικό προαπαιτούμενο οποιασδήποτε συμμετοχής των αγροτών στον ψηφιακό μετασχηματισμό είναι η πρόσβαση του στο διαδίκτυο.
Οι αγρότες υποφέρουν από κοινωνική και οικονομική περιθωριοποίηση ως αποτέλεσμα έλλειψης ικανοποιητικής εκπαίδευσης για τη δημιουργική χρήση του διαδικτύου. Το βάρος των αλλαγών, που προκαλείται από την ψηφιοποίηση, πέφτει στις πλάτες των αγροτών. Υπάρχουν αγρότες, οι οποίοι προσαρμόζονται εύκολα και γρήγορα στις αλλαγές και αναπτύσσουν νέες δεξιότητες, όμως υπάρχουν κι άλλοι αγρότες όπου η όλη διαδικασία τους αγχώνει με αποτέλεσμα να δυσκολεύουν τη διαδικασία της παραγωγής.
Αυτά τα διαφορετικά επίπεδα πρόσβασης σε πληροφορίες δημιουργούν ανισότητες στην κατανομή του κόστους και των οφελών από τη χρήση του ψηφιακού μετασχηματισμού με αποτέλεσμα το (αγροτικό) ψηφιακό χάσμα ή τον ψηφιακό αποκλεισμό.
Η τεχνολογική πρόοδος είναι άσκοπη αν δεν βελτιώνει τη ζωή των αγροτών. Η εξέταση των τεχνικών και των κοινωνικών συνθηκών πρόσβασης των αγροτών στις στρατηγικές ψηφιακού μετασχηματισμού είναι πολιτική προτεραιότητα. Το κλειδί για τον επιτυχημένο ψηφιακό μετασχηματισμό είναι η ανάπτυξη μιας ολοκληρωμένης και συνεκτικής πολιτικής για τους αγρότες, τους συνεταιρισμούς και τις επιχειρήσεις. Οι πολιτικές θα πρέπει να μειώνουν το κόστος μεγιστοποιώντας τα οφέλη, να μειώνουν τυχόν ανισότητες που είναι αποτέλεσμα της τεχνολογικής προόδου μέσω της εκπαίδευσης και της κατάρτισης.
Πηγή: thebest.gr