Σάββατο 19 Ιουνίου 2021
Συνεχίζεται στην πρώην Δημοτική Αγορά Αγρινίου, η έκθεση με τίτλο «Χοϊκοί και Αθάνατοι» του συμπατριώτη μας γλύπτη Ευάγγελου Τύμπα, με εικαστικές δημιουργίες που είναι εμπνευσμένες από ήρωες της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 που έδρασαν κυρίως στο χώρο της Αιτωλοακαρνανίας.
Ο Ευάγγελος Τύμπας κατάγεται από την Σπολάϊτα Αγρινίου και είναι αυτοδίδακτος καλλιτέχνης, ενώ προτιμά να ¨πειραματίζεται¨ με υλικά και στοιχεία του περιβάλλοντος και της φύσης, τα οποία αποτελούν τη βάση της καλλιτεχνικής του πορείας και εξερεύνησης. Η έκθεση «Χοϊκοί και Αθάνατοι» αποτελεί ένα σημαντικό γεγονός για την περιοχή μας κυρίως λόγω της πρόσφατης επετείου για την άλωση του Βραχωριού, την 11η Ιουνίου 1821, αλλά και των εορτασμών για τα 200 χρόνια του αγώνα για την ανεξαρτησία της πατρίδος μας. Η έκθεση θα παραμείνει ανοιχτή στο κοινό μέχρι τέλος Ιουλίου.
Η κυρία Ράνια Σταθοπούλου, Επίκουρη Καθηγήτρια της Σχολής Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, την ημέρα των εγκαινίων προλόγισε και παρουσίασε στο κοινό, τον καλλιτέχνη καθώς και τα έργα που προετοίμασε για την εκδήλωση. Επεσήμανε μεταξύ άλλων ιστορικών αναφορών, τα εξής:
«Γνώρισα τον γλύπτη Ευάγγελο Τύμπα σε μια επίσκεψή μου στο χώρο αυτό το 2019, όταν πραγματοποιούσε εδώ την πρώτη ατομική του έκθεση.
Ο Ευάγγελος Τύμπας είναι αυτοδίδακτος στη γλυπτική. Γνωρίζοντας αυτό και βλέποντας, τότε, τα πρώτα έργα του, ενέταξα τον καλλιτέχνη στο ευρύτερο πλαίσιο των λαϊκών καλλιτεχνών. Παρατηρώντας σήμερα, μέσα από αυτή την έκθεση ,τη φόρμα του έργου του, τη μορφή του, δηλαδή, διαπιστώνω ότι ο Ευάγγελος Τύμπας καταβάλλει μια αξιέπαινη προσπάθεια να αποδώσει τη μορφή νατουραλιστικά, να προσεγγίσει, δηλαδή, το αντικείμενό του με ρεαλισμό, αξιοποιώντας στοιχεία περισσότερο της λόγιας, παρά της λαϊκής τέχνης. Επιδιώκει μέσα από την προσεκτική παρατήρηση, με αναφορά σε όλες τις λεπτομέρειες, να αποδώσει πιστά το θέμα του. Θεωρώ ότι ο στόχος αυτός είναι υψηλός, αυτό το «να μοιάσει το έργο στην πραγματικότητα» και ο Βαγγέλης το πετυχαίνει με τρόπο αξιοθαύμαστο... Κατορθώνει ένα έργο τίμιο και αληθινό, με πιστή αναπαράσταση, χωρίς προσποίηση , με καθαρή ματιά, χωρίς επιτήδευση και μακριά από τις συμβάσεις της σύγχρονης τέχνης, που συχνά ονομάζουμε καινοτομίες.
Ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά της τέχνης, που αποκαλούμε λαϊκή, και που μπορεί να συναντήσουμε και στην τέχνη των αυτοδίδακτων καλλιτεχνών, όπως ο Βαγγέλης, είναι μια υποχώρηση της διανοητικότητας, έναντι της αμεσότητας του συναισθηματικού στοιχείου. Η σημασία δίνεται σε αυτό που ο δημιουργός επιθυμεί να τονίσει. Έτσι τα έργα αυτά συχνά είναι περισσότερο εκφραστικά και ίσως πιο ουσιαστικά, αφού ο καλλιτέχνης ιεραρχεί τους στόχους και προβάλλει το σημαντικό ή αυτό που, για τον ίδιον, είναι σημαντικό. Αυτή η μειωμένη παρουσία ακαδημαϊκής γνώσης στη διατύπωση, δεν αποτελεί καθόλου αρνητική προϋπόθεση για την αισθητική και εκφραστική αξία του έργου. Μέσα από αυτή την τέχνη συχνά επιβιώνουν και αξιοποιούνται οι μορφές και ο τρόπος αντίληψης του χώρου της βυζαντινής αγιογραφίας, και της εκκλησιαστικής παράδοσης, λόγιας και λαϊκής, με μια εντελώς προσωπική αίσθηση και του χώρου και της μορφής, αντιλήψεις τις οποίες αξιοποιεί στο έπακρο και η σύγχρονη, παγκόσμια, τέχνη.
Ο Ευάγγελος Τύμπας παρουσιάζει με έναν τρόπο άμεσο και κατανοητό στο κοινό ένα σημαντικό ιστορικό θέμα, προσφέροντας μία κατανοητή, οπτική αναπαράσταση του θέματος αυτού. Η θεματολογία του επιχειρεί να καταγράψει στοιχεία από εκείνα, που ένας λαός ενεργεί και πράττει σε συλλογικό επίπεδο και υποδηλώνει μια άμεση σύνδεση του δημιουργού με την καλλιτεχνική παράδοση, όπως την αντιλαμβάνεται η πλειοψηφία του λαού. Τα έργα του ακουμπούν πάνω σε αυτό που αποκαλείται λαϊκό ασυνείδητο, περνώντας μέσα από την προσωπική του εμπειρία και φιλοτεχνημένα με ειλικρίνεια, που κερδίζει την προσοχή του θεατή.
Τα θέματά του αναφέρονται σε καθημερινά βιώματα του παρελθόντος, που σκοπό έχουν την υπενθύμιση και την αφύπνιση του συναισθήματος και της ιστορικής μνήμης. Στη συγκεκριμένη έκθεση παρουσιάζονται ηρωικές μορφές της περιοχής μας, που σχετίζονται με τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα του 1821, που φέτος εορτάζουμε τα 200 χρόνια από το ξεκίνημά του. Ο Θοδωράκης Γρίβας, ο Δημήτρης Μακρής, ο πρόκριτος Μαυρομμάτης από την Κατούνα, η Ελένη Στάικου, η Τασούλα Γυφτογιάννη, ο αντιστράτηγος Κοντογιωργάκης, ο Καραϊσκάκης, ο Ρωγών Ιωσήφ/ αλλά και το κανόνι που, από το λόφο της Αγίας Τριάδας, ισοπέδωσε το Βραχώρι. Επίσης μικρότερα έργα όπως ο Κατσαντώνης, ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός, ο Δ. Μακρής, ο Μπότσαρης και ο Ανδρούτσος, η ταλαίπωρη Ελλάδα, αλλά και σφραγίδες, όπως η ανάγλυφη σφραγίδα του αγώνα, της Δυτικής Χέρσου Ελλάδος.
Από την πλευρά αυτή, της παρουσίας δηλαδή των ηρώων, η δουλειά του Βαγγέλη Τύμπα, μας φέρνει στο νου τους σπουδαίους λαϊκούς δημιουργούς όπως τον Χιονιαδίτη ζωγράφο Θανάση Παγώνη, που απεικόνισε τον Αλέξανδρο Υψηλάντη και το Ρήγα Βελεστινλή. Επίσης τον Θεόφιλο, που ζωγράφισε όλους τους αγωνιστές της επανάστασης. Ακόμα τις λαϊκές λιθογραφίες, που άρχισαν να τυπώνονται με μια ιδέα του στρατηγού Μακρυγιάννη, με θέματα από την ελληνική επανάσταση, ήδη ζωγραφισμένα από τον Παναγιώτη Ζωγράφο και τους γιους του, το διάστημα 1836-1839. Οι πιο γνωστές από αυτές είναι του Αθανασίου Ιατρίδη με τον θάνατο του Μάρκου Μπότσαρη και του Σωτήρη Χρηστίδη με τον Κατσαντώνη σιδηροδέσμιο μπροστά στον Αλή Πασά.
Τα γλυπτά, ωστόσο, του Βαγγέλη Τύμπα, μέσα από τη διάθεσή του, όπως ήδη ανέφερα, να περιγράφει με ρεαλισμό το θέμα του, μας φέρνουν στο νου και τους σημαντικούς έντεχνους γλύπτες, που ασχολήθηκαν με τη φιλοτέχνηση γλυπτών των μεγάλων, ηρωικών μορφών του ελληνικού αγώνα. Αναφέρω ενδεικτικά την περίπτωση του Νικολάου Σώχου, που φιλοτέχνησε την προτομή του αρματολού Αθανασίου Πετιμεζά. Προτομές και ανδριάντες αγωνιστών και ηρώων έχουν φιλοτεχνήσει πολλοί Έλληνες γλύπτες, όπως ο Θόδωρος Παπαγιάννης το Γιωργάκη Ολύμπιο, ο Γιάννης Παππάς το Μακρυγιάννη, ο Λάζαρος Φυτάλης τον Κων/νο Κανάρη και πολλοί ακόμα, η αναφορά των ονομάτων είναι απολύτως ενδεικτική.
Τελειώνοντας θα ήθελα να αναφερθώ στον τίτλο της έκθεσης «Χοϊκοί και αθάνατοι». Μια υπόμνηση από τον καλλιτέχνη της φθαρτότητας και παθητότητας του ανθρώπου, που πλάστηκε χωμάτινος αλλά με «πνοή ζώσα», για να κατακτήσει, αν το θελήσει πολύ, μέσα από την πεπερασμένη ζωή του με τις πράξεις του, την αθανασία. Αυτοί οι «Χοϊκοί και αθάνατοι» ήρωες, είναι όλοι παρόντες εδώ και σήμερα, δίπλα μας, τι άλλο θα μπορούσε να ζητήσει κανείς από μια επετειακή έκθεση; Προσωπικά, δεν γνωρίζω να έχει γίνει κάπου στην Ελλάδα μια τόσο πλούσια έκθεση με μορφές του αγώνα, που φέτος τιμούμε τα 200 χρόνια από την έναρξή του, αλλά και σε σύνδεση με την τοπική μας γιορτή της απελευθέρωσης του τόπου, που γεννηθήκαμε και κατοικούμε. Επιτρέψτε μου την προτροπή να την αξιοποιήσετε όσο περισσότερο μπορείτε, θα είναι τιμή για την πόλη.
Συνοψίζοντας για τον Βαγγέλη Τύμπα θα έλεγα πως το έργο του, όπως ήδη ανέφερα, δεν είναι λαϊκό, αλλά έχει έντονη αναφορά στη μεγάλη λόγια τέχνη και τη νεοελληνική γλυπτική, ενσωματώνοντας και στοιχεία με λαϊκό χαρακτήρα. Είναι ένα αξιέπαινο έργο, ενός ανθρώπου αυτοδίδακτου, χωρίς, δηλαδή, σπουδές πάνω στο αντικείμενο, αλλά με έρωτα για τη γλυπτική, με πολλή αγάπη για την τέχνη του και μεγάλη εργατικότητα. Με χάρη και δωρεά, αυτό το δώρο και το τάλαντο που γίνεται ταλέντο, και που «τα ασθενή θεραπεύει και τα ελλείποντα αναπληροί».
