Τρίτη 30 Μαρτίου 2021
Το 1846 οι κάτοικοι των Καλυβίων ήθελαν να αποκοπούν διοικητικά από τον Δήμο Αγρινίου, στον οποίο ανήκαν και με αίτημά τους προς τον υπουργό των Εσωτερικών Ιωάννη Κωλλέτη, ο οποίος κατόπιν το προώθησε στην Ελληνική Βουλή, ζητούσαν να συγχωνευθούν με το Δήμο Ωλενείας στην περιοχή Σταμνάς.
Να επισημάνουμε ότι, το 1840 οι έξι δήμοι της επαρχίας Μεσολογγίου (Μεσολογγίου, Αιτωλικού, Παραχελωίτιδος, Ωλενείας, Κερασιάς και Μακρυνείας) γίνονται τέσσερις (Μεσολογγίου, Αιτωλικού, Ωλενείας και Μακρυνείας) και η νέα μορφή του δήμου που είχε πληθυσμό 1.663 κατοίκους ήταν η εξής, Δήμος Ωλενείας: Ωλενός (Σταμνά), Αγγελόκαστρον (Ωλενείας), Ζευγαράκι (Κερασίας), Μουρστιάνου, Μπρέσακον, Μπελόνη και Χρυσοβέργι, Άγιος Ηλίας και Γουριά (Παραχελωίτιδος)
Η Σταμνά Μεσολογγίου είναι ιστορικό χωριό, ο πρώτος οικισμός εμφανίστηκε ήδη στα προεπαναστατικά χρόνια και είναι γνωστή η μάχη στην περιοχή με τους Τούρκους στα Ορλωφικά γεγονότα στα τέλη του 18ου αι. διατηρεί σε μεγάλο βαθμό αρκετά παραδοσιακά στοιχεία, στα σπίτια, στα έθιμα και στις συνήθειες των κατοίκων. Η ιστορία της περιοχής φτάνει μέχρι τα μυκηναϊκά χρόνια κι αυτό μαρτυρούν τα πλούσια αρχαιολογικά ευρήματα της ανασκαφής που έγινε στη θέση Κεφαλόβρυσο Σταμνάς και Σταθμός Σταμνάς. Το όνομα του χωριού οφείλεται σε εργαστήρια κατασκευής αγγείων (στάμνες) που λειτούργησαν κατά την αρχαιότητα και βρέθηκαν στην περιοχή.
Η αιτιολογική έκθεση που κατετέθη στη Βουλή στις 29 Μαρτίου του 1846 ανέφερε τα εξής:
«Προς την Βουλήν. Κύριοι,
Κατά τας διαταγάς της Α.Μ. του Βασιλέως λαμβάνω την τιμήν να υποβάλλω εις την Βουλήν Νομοσχέδιον περί συγχωνεύσεως του χωρίου Καλύβια εις τον δήμον Ωλενείας της επαρχίας Μεσολογγίου, και να συνοδεύσω αυτό με την εξής αιτιολογικήν έκθεσιν.
Το προκείμενον χωρίον αποτελεί ήδη μέρος του δήμου Αγρινίου της επαρχίας Τριχωνίας, οι κάτοικοι δε αυτού ητήσαντο πολλάκις κι επιμένουν ζητούντες ν' αποσπασθή από τον δήμον αυτόν, και να προσκολληθή εις τον της Ωλενείας, ως θέλει παρατηρήσει η Βουλή εις την εσώκλειστον αναφοράν των και το επισυνηγμένον πρωτόκολλον όπου υπάρχει εκπεφρασμένη ομόφωνος συγκατάθεσίς των προτείνοντες
Α. Ότι η απόστασίς του από μεν το Αγρίνιον πρωτεύουσαν του ομωνύμου δήμου είναι τρεις περίπου ώρες, ενώ από το χωρίον Σταμνά πρωτεύουσαν του δήμου Ωλενείας απέχει μόλις κατά το ήμισυ.
Β. Ότι το χωρίον των απετέλει ανέκαθεν μέρος της επαρχίας Μεσολογγίου μέχρι του 1832, οπότε διά του γενομένου σχηματισμού των δήμων προσεκολλήθη εις τον δήμον Αγρινίου και τέλος, ότι τας σχέσεις των και τα συμφέροντά των έχουσι μετά των κατοίκων της επαρχίας Μεσολογγίου, και ιδίως του δήμου Ωλενείας.
Οι λόγοι ούτοι είναι εύλογοι και νόμιμοι, και τοιούτους τους ανεγνώρισε το τε δημοτικόν Συμβούλιον Ωλενείας, και το επαρχιακόν Συμβούλιον Μεσολογγίου, των οποίων τας πράξεις επισυνάπτω εις αντίγραφα.
Η αντίθετη γνώμη του Συμβουλίου Τριχωνίας
Το επαρχιακόν Συμβούλιον Τριχωνίας εξέφρασσεν αληθώς την εναντίαν γνώμην, ως γίνεται φανερόν εκ της επίσης εν αντιγράφω εγκλειομένης πράξεως των αλλ' η γνώμη αύτη υπηγορεύθη από το επαρχιακόν εκείνο πνεύμα, εκ του οποίου παρακινούνται πολλάκις τα επαρχιακά Συμβούλια να μη ανέχωνται σμίκρυνσιν της εκτάσεως της οποίας αντιπροσωπώσιν επαρχίας και να αύτη υπαγορεύεται από ισχυρούς λόγους το βέβαιον δε είναι ότι οι κάτοικοι του χωρίου Καλύβια θέλουσι πραγματικώς να συγχωνευθή αυτό εις τον δήμον Ωλενείας, διότι εκτός της αποστάσεως, ήτις είναι ως είρηται πολύ συντομωτέρα, έχουσιν εις αυτόν και εις την επαρχίαν Μεσολογγίου τα συμφέροντά των.
Την 29 Μαρτίου 1846 Αθήναι.
Ο επί των Εσωτερικών Υπουργός, ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΩΛΕΤΤΗΣ»
Κατόπιν, στην κύρια συζήτηση του νομοσχεδίου που έγινε στη Βουλή στις 24 Μαΐου του ιδίου έτους, πολλά από τα επιχειρήματα των κατοίκων των Καλυβίων δεν έγιναν αποδεκτά:
"ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΙΣ ΥΙΓ΄
Της 24ης Μαΐου 1846
Προβάσης ακολούθως της Βουλής εις την συζήτησιν του Νομοσχεδίου περί συγχωνεύσεως του χωριού Καλύβια, εξετέθη κατά της παραδοχής της αρχής του Νομοσχεδίου ότι η συγχώνευσις του χωρίου Καλύβια εις τόν δήμον Ωλενείας δεν συνάδει ούτε μετά συμφέροντα των κατοίκων ούτε με τας αποστάσεις του χωρίου προς την πρωτεύουσαν του δήμου και της Επαρχίας ούτε με την φυσικήν οροθεσίαν α) διότι τα συμφέροντά των οι κάτοικοι του χωρίου Καλύβια και τας με τας αρχάς σχέσεις των έχουσιν εις το Αγρίνιον μόνη δ΄ oιτία εξ΄ ής ηναγκάσθησαν να ζητήσωσι την απόσπασίν των από τον δήμο Αγρινίου είναι, διότι οι κατοικούντες εις το Αγρίνιον φύλαγγται και έχοντες εις τα πέριξ του χωρίου τούτου γαίας ίσως ενοχλούσιν αυτούς β) διότι το χωρίον Καλύβια από μεν το Αγρίνιον πρωτεύουσαν του δήμου και της επαρχίας και έδραν του ειρηνοδικείου, απέχει μίαν και ημίσειαν ώραν περίπου, ένώ από την πρωτεύουσαν του δήμου Ωλενείας εις τον οποίον πρόκειται να συγχωνευθή απέχει τέσσαρας ώρας… από δε το Μεσολόγγιον πρωτεύουσαν της επαρχίας 7 ώρας γ) διότι η συγκοινωνία μεταξύ των Καλυβίων και του Αγρινίου είναι εύκολος, ενώ η προς τον δήμον Ωλενείας οδός είναι δύσβατος δασώδης και επικίνδυνος διά τάς ληστείας δ) διότι το χωρίον Καλύβια χωρίζεται από την επαρχίαν Μεσολογγίου και τον δήμο Ωλενείας με φυσικώτατον όριον την μεγάλην λίμνην του Αγγελοκάστρου.
Ότι δια τους λόγους τούτους και διοικητικώς και δικαστικώς και οικονομικώς και εις τας ιδιωτικάς σχέσεις των συμφέρον εις τους κατοίκους του χωρίου Καλύβια είναι να μένωσιν όπως σήμερον εις τον δήμον Αγρινίου καθότι άλλως η συγχώνευσις του χωρίου τούτου εις άλλην επαρχίαν θέλει έχει κακάς συνεπείας. Τας τοπογραφικάς ταύτας πληροφορίας επεβεβαίωσε καίτοις χρηματίσας Διοικητής εις Αιτωλίαν και γνωρίζων εκ του πλησίον τα μέρη εκείνα…»
Έτσι, στις 24 Μαΐου 1846 ενώπιων των βουλευτών ανεγνώσθη το τελικό νομοσχέδιο με ένα και μοναδικό άρθρο , ώστε να γίνει η τελική ψηφοφορία:
«Πρωτόκολλον ψηφοφορίας των Βουλευτών επί του εξής ζητήματος:
Παραδέχεται η Βουλή την αρχήν του Νομοσχεδίου περί συγχωνεύσεως του χωρίου Καλύβια εις τον Δήμον Ωλενείας ναι ή όχι;
«Ανεγνώσθη κατόπιν το μοναδικόν άρθρον του Νομοσχεδίου και εγένετο παραδεκτόν δι΄ ανατάσεως με την προσθήκην των λέξεων «με τα ανέκαθεν όριά του» εις το τέλος του άρθρου.
Ανεγνώσθη ακολούθως το σύνολον και γενομένης επ΄ αυτού ψηφοφορίας δι΄ ονομαστικής κλήσεως υπό την επιτήρησιν των αυτών ψηφολεκτών συνήχθη μετά την επιμέτρησιν των ψήφων ότι η Βουλή παρεδέχθη αυτό διά ψήφων 36 προς 29 μη ψηφοφορησάντων έξ, κατά το ώδε προσαρτώμενον πρωτόκολλον ψηφοφορίας…»
Ο Πρόεδρος, ΡΗΓΑΣ ΠΑΛΑΜΙΔΗΣ
Μετά από την ονομαστική ψηφοφορία των παρισταμένων βουλευτών, απορρίφθηκε κατά πλειοψηφία, το αίτημά των Καλυβιωτών για ένταξη της Κοινότητας στο Δήμο Ωλένειας, παραμένοντας ουσιαστικά στα ήδη ισχύοντα διοικητικά όρια του Δήμου Αγρινίου.
Επιμέλεια κειμένου-έρευνα: Γιώργος Αν. Πανταζόπουλος
Ευχαριστούμε για την πολύτιμη βοήθεια στην έρευνα, τους εκπαιδευτικούς Γιώτη Βάρρα, Γιώργο Σταμούλη και Λίνο Υφαντή.
Φωτογραφίες: Γιώργος Πανταζόπουλος, Θέμης Φαρμάκης
Πηγή: «Πρακτικά των Συνεδριάσεων της Βουλής κατά την Δευτέραν Σύνοδον της Πρώτης Βουλευτικής Περιόδου (Τόμος Β΄- Εν Αθήναις 1846)
Πηγή ιστορικού χάρτη:
ANCIENT GREECE. Euboea Epirus Aetolia Thessalia Macedonia. SDUK 1846 old map Contributor: Antiqua Print Gallery / Alamy Stock Photo Image ID: T2J3B4File size: 41.5 MB (2.9 MB Compressed download) Dimensions: 4445 x 3264 px | 37.6 x 27.6 cm | 14.8 x 10.9 inches | 300dpiReleases: Model - no | Property - no Do I need a release?