Κυριακή 14 Φεβρουαρίου 2021
Του Ιωάννη Χατζόπουλου
Στις αρχές της δεκαετίας του ΄50 το Δημοτικό Συμβούλιο του Αγρινίου ενέκρινε ένα κονδύλι για το στήσιμο μιάς προτομής του Κώστα Χατζόπουλου. Με τη συνδρομή των αδελφών Παπαστράτου και άλλων τελικά το έργο φιλοτεχνήθηκε από τον Κλέαρχο Λουκόπουλο και τις 30 Σεπτεμβρίου του 1956 έγιναν τα αποκαλυπτήρια.
«Πλήθη λαού κατέκλυσαν τον πέριξ της πλατείας χώρον» έγραψε την επομένη η «Νέα Εποχή», «παρέστησαν ο Αρχιμανδρίτης μετά ιερέων, ο Πρόεδρος Πρωτοδικών, ο Εισαγγελεύς και το Δικαστικόν Σώμα, οι κ.κ. Διοικηταί Χωροφυλακής και ΤΕΑ και οι λοιπαί Αστυνομικαί Αρχαί … ομίλησαν ο κ. Δήμαρχος, … ο επίτιμος Δήμαρχος Μεσολογγίου κ. Ευαγγελάτος, ο Δημ. Γιάκος και ο Ν. Παπακωνσταντίνου απήγγειλε ¨Ας τη βάρκα¨… Η επί τούτω εκ Σουηδίας αφιχθείσα κόρη του ποιητή μετά του συζύγου της και των λοιπών συγγενών της, κατείχον δεσπόζουσαν θέσην προ της προτομής… Μετά την αποκάλυψιν της προτομής υπό του κ. Δημάρχου, η κόρη του ποιητή κ. Ελένη Σλέερ ανελύθη εις λυγμούς και επροκάλεσεν βαθείαν συγκίνησιν εις το παριστάμενον πλήθος το οποίον ετήρει ευλαβικήν σιγήν». Τέλος καλό, όλα καλά, θάλεγε κανείς.
Έλα όμως ο Ύψιστος είχε στο νου του άλλα σχέδια γι’αυτή την προτομή. Στο άρθρο του που έγραψε για την εφημερίδα «Ελευθερία» της 20 Μαΐου 1963 ο Ι.Μ. Παναγιωτόπουλος εύστοχα συνοψίζει το τι έγινε τα επόμενα χρόνια: «… Έστησαν την προτομή στο επάνω μέρος της πλατείας, έγιναν πανηγυρικά τ΄αποκαλυπτήρια, έγραψαν οι εφημερίδες, … το Αγρίνιο είχε τιμήσει, και στον κατάλληλο τόπο, και με τον προσήκοντα τρόπο, τον σημαντικώτερο πνευματικό ήρωά του. Αλλ΄αργότερα το Δημοτικό Συμβούλιο στοχάσθηκε πάλι, πως έπρεπε να φροντίση και για την ανακούφιση των ταλαιπωρημένων περαστικών. Πολύ σωστά επίσης. Και βάλθηκε να κατασκευάση βεσπασιανή στην πλατεία Χατζοπούλου. Και άνοιξε την κάθοδό της τσίμα τσίμα στη ράχη της προτομής. … Έφτασε από τη Στοκχόλμη ένα καλοκαίρι, … η κυρία Σέντα Σλέερ, μόνη κόρη, μόνη απόγονος του Κώστα Χατζόπουλου, πρόσωπο με ανεπτυγμένη ευαισθησία και υψηλή καλλιέργεια. Είδε την προτομή, είδε και την βεσπασιανή κ΄έφριξε κ΄έβαλε τις φωνές κ΄έφερε το θέμα στον τύπο κ΄έγραψαν οι αθηναϊκές εφημερίδες πολλά και όλοι είπανε, πως πρέπει κάπου αλλού να μεταφερθεί η προτομή. … Σχηματίστηκε ειδική επιτροπή, από τον Κλ. Λουκόπουλο, τον υπογραφόμενο και άλλα αρμόδια πρόσωπα. … Η λύση και ήταν και είναι αυτονόητη: η προτομή πρέπει να μεταφερθεί στο πάρκο Παπαστράτου. … Στο αναμεταξύ η κυρία Σλέερ μου γράφει και μου ξαναγράφει από τη Στοκχόλμη. Της αποκρίνομαι, πως δεν έχω χάσει κάθε ελπίδα. … Συλλογίζομαι: είναι τόσο δύσκολο να πάρη, μια και καλή, σ΄ένα τέταρτο, αύριο μεθαύριο, το δημοτικό συμβούλιο την απόφαση να μεταφέρη την προτομή στο πάρκο, να εγκρίνη τη μικρή δαπάνη της μεταφοράς και να την πραγματοποιήση χωρίς χρονοτριβή;»
Δεν γνωρίζω τι τέλος είχε αυτή η προτομή, όταν διαδραματίστηκαν αυτά τα γεγονότα δεν είχα την ηλικία ούτε και τη δυνατότητα να ασχοληθώ με το θέμα.
Στη ιστοσελίδα «Αγρίνιο γλυκές μνήμες» στην ανάρτηση για τον Κ. Χατζόπουλο της 8 Μαρτίου 2020 αναφέρεται ότι η προτομή αφαιρέθηκε κάποτε από την πλατεία και μεταφέρθηκε στο Παπαστράτειο Δημοτικό πάρκο. Εκεί βεβηλώθηκε (δεν αναφέρεται πότε, ο τύπος της εποχής φαντάζομαι θα έγραψε κάτι) και μετά από επιδιόρθωση μεταφέρθηκε στον χώρο του πρώην σιδηροδρομικού σταθμού. Αλλά τελικά αποσύρθηκε κι από εκεί και από τότε αγνοείται η τύχη της.
Ο «Αιτωλός» (Η προτομή του Χατζόπουλου - Γιάννης Βλασόπουλος στην ιστοσελίδα της «Εποχής») έγραψε ένα δηκτικό σχόλιο που καταλήγει έτσι:
«... Πέρασαν δύο ή τρεις δεκαετίες από την καταστροφή της και όποιος αναζητούσε στο Αγρίνιο την προτομή εκείνη όχι μόνο δεν την εύρισκε, αλλά και αν ρωτούσε γιατί εξαφανίστηκε δεν θα είχε απάντηση. Το καταστροφικό έργο δεν ήταν έργο επήλυδων βαρβάρων αλλά των ίδιων των αυτόχθονων Αγρινιωτών. Και μάλιστα όχι μόνο εκείνων, δια των χειρών των οποίων καταστράφηκε. Αλλά και εκείνων που ανέχτηκαν επί χρόνια, σιωπηρά χωρίς αντίδραση, την καταστροφή και άφησαν, χωρίς άμεση αποκατάσταση, την ζημιά. Εκείνων που δεν τους έλειψε η τιμητική προτομή του ποιητή και εκείνων που δεν αναζήτησαν τους υπευθύνους. Πληγή ασφαλώς στον πολιτισμό αυτού του τόπου!. Δεν έχω ονόματα και διευθύνσεις των υπευθύνων. Κανείς δεν έχει. Και αυτό είναι το χειρότερο.»
- Από το πλούσιο αρχείο της φίλτατης ξαδέρφης μου Μαργαρίτας Παπαστάμου Λαχανά παραθέτω μερικές φωτογραφίες του "Ξυθάλη" τραβηγμένες τη μέρα των αποκαλυπτηρίων της πρώτης προτομής του Κ. Χατζόπουλου (30-9-1956)
Πηγές:
O στοχασμός και ο λόγος:
Περιπέτειες μιας προτομής
Το Αγρίνιο και ο Κώστας Χατζόπουλος
Ι. Μ. Παναγιωτόπουλος
http://www.epoxi.gr/Scriptum00/scriptum57.htm
- 'Ετος 1956: Τα εγκαίνια της πρώτης προτομής του ποιητή στην ομώνυμη πλατεία
http://www.epoxi.gr/persons1α.htm
- Κώστας Χατζόπουλος
http://agriniomemories.blogspot.com/2020/03/blog-post_8.html
- Η προτομή του Χατζόπουλου, Αιτωλός (Γιάννης Βλασόπουλος)
http://www.epoxi.gr/Σχόλια/σημειώσεις11.htm
