Σάββατο 12 Δεκεμβρίου 2020
Η ύπαρξη του εκπαιδευτικού, του φιλότιμου και έντιμου εκπαιδευτικού, κυκλώνεται από το ουσιώδες της αποστολής του, απ΄ το παιδί. Το άγιο και ιερό της ζωής. Γι αυτό δρομοδείκτες στο έργο του δασκάλου είναι η καρδιά του και το βλέμμα των παιδιών. Εκεί υφαίνεται η ουσία της επαφής, εκεί ουσιώνεται το μάθημα.
Δεν μπορεί λοιπόν το μάθημα παρά να είναι σχέση προσωπική. Και είναι. Έτσι το Σχολείο είναι ο Παρθενώνας κάθε πολιτείας που σέβεται την οντότητα και την αποστολή της.
Σε καιρούς χαλεπούς σαν τον τωρινό, ένα είναι το ουσιώδες για μια τέτοια πολιτεία. Να διασώζει αυτή τη σχέση. Κι αν δεν το μερίμνησε, τουλάχιστον να το μεριμνεί. Αυτό όμως προϋποθέτει ότι αυτοί που ασκούν την πολιτική, θεωρούν την πολιτική και εν προκειμένω την τεχνολογία μέσα και όχι σκοπό. Το πρώτο θέλει μεγάλη κουβέντα, δεν είναι του παρόντος. Το δεύτερο, η τεχνολογία, γιατί τα σχολεία στην παρούσα φάση λειτουργούν με αυτήν καθ ολοκληρίαν, διέπεται από ένα βασικό νόμο που δυστυχώς πολλοί - κι ανάμεσα τους εκπαιδευτικοί - τον αγνοούν. Το νόμο της οριακής χρησιμότητας. Όταν ξεπεραστεί το όριο, έρχεται το άχρηστο και το επικίνδυνο. Πού το πάω;
Με ενόχλησε πολύ, τώρα στα τριάντα εννιά χρόνια μου στα σχολεία, αυτό το «απαρέγκλιτα» του Υπουργείου για την αξιολόγηση των παιδιών μέσα στην πανδημία όχι του ιού, αλλά της τηλεκπαίδευσης. Και καλά η εξ αποστάσεως διδασκαλία, ήταν και είναι αναγκαία και λύση ανάγκης, το απουσιολόγιο, η ύλη, να τα δεις με μια λελογισμένη επιείκεια, με όλα τα γνωστά προβλήματα που είχαν, έχουν και θα έχουν. Εκείνο το «απαρέγκλιτα» στην εφαρμογή των κειμένων διατάξεων για την αξιολόγηση των παιδιών ηλεκτρονικά, ποιος νους το γέννησε; Μάλλον αυτός, κάποιος, κάποια, κάποιοι που ενώ έχουν κάνει σημαία τους την τεχνολογία, εντούτοις αγνοούν τον παραπάνω βασιλικό νόμο της τεχνολογίας, την οριακή χρησιμότητα.
Φυσικά και είναι δυνατά τα τεστ και τα πρόχειρα διαγωνίσματα του τετραμήνου στον υπολογιστή, για την πραγματοποίηση των οποίων «ενθαρρύνονται» οι εκπαιδευτικοί. Άλλο τόσο δυνατή είναι όμως και η αναξιοπιστία τους στην παρούσα φάση, αλήθεια που άλλοι ειδικότεροι έχουν καταδείξει και έχουν επισημάνει. Γι αυτό και δε θα σταθώ εδώ. Ούτε στην αλήθεια ότι δεν υπήρξε καμία επιμόρφωση των εκπαιδευτικών στο όλο εγχείρημα της τηλεκπαίδευσης. Ούτε στην ανεπάρκεια του υλικού, τεχνολογικού εξοπλισμού εκπαιδευτικών και παιδιών. Έχουν ειπωθεί και τονιστεί αυτές οι σοβαρές παράμετροι.
Αφήστε, οι εγκύκλιοι εντέλλονται αυτό που πιστεύει το υπουργείο. Χώρια τη δυσκολία να καταλάβεις τι θέλουν να πουν. Αφήστε τη φαιδρότητα, την ελαφρότητα και την αδιακρισία κάποιων δημοσιογράφων. Αλλά δυστυχώς και την κενότητα κάποιων εκπαιδευτικών που η αυταρέσκεια τους για τη δεξιότητα που έχουν στα ηλεκτρονικά, τους οδηγεί να δηλώνουν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης «έτοιμοι» ή «περιμένουμε»! Απευθυνόμενοι άραγε πού;
Αυτό είναι το ζητούμενο; Αυτή είναι η ουσία του προβλήματος; Αν θα βάλουμε πρόχειρα διαγωνίσματα τετραμήνου στα παιδιά, λες και δεν υπάρχουν άλλοι τρόποι αξιολόγησης ή δεν υπάρχει το επόμενο τετράμηνο ως τον Ιούνιο; Δεν είδε, δεν άκουσε, δεν αφουγκράστηκε κανένας απ αυτούς ότι τα παιδιά χάζεψαν; Ότι χλώμιασαν; Ξέχασαν να μιλάνε; Ότι έγιναν ζόμπι απ την οθόνη; Μάλλον όχι. Και είναι λυπηρό, γιατί δεν αντιλήφθηκαν τη μεγάλη αλλοτρίωση που συμβαίνει στο χώρο της παιδείας. Αυτό θέλω να φανερώσω, εκεί να καταλήξω με όσα γράφω και έρχομαι αμέσως στο θέμα.
Αλαλιασμένοι και ανυποψίαστοι απ τις δυνατότητες της τεχνολογίας, υπουργείο και θιασώτες, δεν καταλαβαίνουν ότι τοποθετούν την ιδέα, τη γνώση, την παιδεία, μέσα στην τεχνολογία! Και αυτή η αντίληψη και εφαρμογή αν δεν έγινε ακόμα αισθητή από πολλούς, ωστόσο λειτουργεί και ευδοκιμεί. Το Σχολείο από εκπαιδευτική μονάδα, από χώρος παίδευσης, μάθησης της ζωής, μετατρέπεται, μεταλλάσσεται σε διοικητική μονάδα παροχής και διεκπεραίωσης σκέτων γνώσεων. Αλλάζει το DNA του Σχολείου! Αυτό! Είναι η εγκληματική μετάλλαξη που συντελείται. Το δέντρο του Σχολείου αρχίζει να βγάζει άνοστους καρπούς. Σημαίνει λοιπόν πως κάτι συμβαίνει στην κυκλοφορία των χυμών του. Δε βγάζει χαρά, για δασκάλους και παιδιά. Κουράζει.
Αν αφελώς θεωρούμε ότι η παιδεία είναι καθαρά προϊόν προσωπικής σχέσης, τότε το πνεύμα της τεχνολογίας που θεοποιούμε και χρησιμοποιούμε, δεν ισούται με την παιδεία. Ο τεχνολογικός οίστρος της σημερινής τηλεκπαίδευσης ισούται με την εκπαίδευση, όχι με την παιδεία. Δάσκαλος δεν είναι μόνο ο ενημερωμένος τεχνολογικά εκπαιδευτικός. Είναι πρωτίστως ο παιδευτικός ψυχαγωγός που γνωρίζει όχι μόνο τα όρια της τεχνολογίας, αλλά προπάντων τις κορυφές και τους γκρεμούς της παιδικής - εφηβικής ηλικίας, γιατί μέσα του ο αληθινός δάσκαλος είναι μαθητής των παιδιών. Οι μεγαλύτεροι δάσκαλοι των δασκάλων είναι τα παιδιά. Όποιος κι όποια απ΄ τους εκπαιδευτικούς δεν το ένιωσε, σε λάθος χώρο είναι.
Τι κάνουμε λοιπόν μπροστά σε αυτό που συντελείται στο σώμα του Σχολείου και στην αντίληψη που διαμορφώνεται στον πολύ κόσμο για το Σχολείο, με τον μεγάλο κίνδυνο να περάσει ως νοοτροπία και στην μετά επιδημία εποχή; Τι κάνουμε μπροστά στο μέτρημα με πόντους, στην ταξινόμηση, στην αρίθμηση και την αξιολόγηση των παιδιών μας με τα πλήκτρα της τεχνολογίας;
Το πρώτο που κάνουμε είναι να γινόμαστε, να επιβεβαιωνόμαστε καθημερινά ως δάσκαλοι. Όχι ως χειριστές. Απαρέγκλιτα ως δάσκαλοι. Έργο παντάπασι δυσχερές. Όμως όταν κατορθώνεται, προσπορίζει τη χαρά των παιδιών μας για να μην πνιγούν μέσα στα σκύβαλα και στο κοσμοείδωλο των υπολογιστών. Απαρέγκλιτα δάσκαλοι. Δάσκαλοι για τα παιδιά μας. Το δεύτερο που κάνουμε, γινόμαστε εχθροί στο έγκλημα που επιχειρείται. Γιατί το έγκλημα είναι μόνο έγκλημα. Και τίποτε άλλο.
Κείμενο του εκπαιδευτικού και συγγραφέα, Ευθύμιου Πριόβολου (12/12/2020)