Ως μουσική ορίζεται η τέχνη που βασίζεται στην οργάνωση ήχων με σκοπό τη σύνθεση, εκτέλεση και ακρόαση/λήψη ενός έργου. Με τον όρο μουσική εννοείται επίσης και το σύνολο ήχων από το οποίο απαρτίζεται ένα μουσικό κομμάτι.
Δεν πρέπει να είσαι γνώστης της μουσικής για να την καταλάβεις και να νοιώσεις αυτό που ακούς γιατί απευθύνεται στην ψυχή σου μέσω της ακοής. Η δύναμη της μουσικής στους ζώντες οργανισμούς (άνθρωποι, ζώα και φυτά) είναι πολύ μεγάλη, μπορεί πολύ εύκολα να δημιουργήσει τη Γαλήνη, την Ηρεμία, την Υπομονή, την Υπακοή, τη Χαρά, τη Λύπη, το Θυμό, την Απογοήτευση, την Επιθετικότητα και πολλά άλλα συναισθήματα, καλά ή κακά, ανάλογα με το είδος της μουσικής που ακούμε. Σύμφωνα με μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί, τμήματα του εγκεφάλου μας ενεργοποιούνται στο άκουσμα της μουσικής.
Επιπλέον βοηθάει στην αύξηση της συγκέντρωσης και βοηθά στην ομαλή ανάπτυξη του εμβρύου κατά τη διάρκεια της κύησης. Δεν είναι τυχαίο τα παιδιά στην κοιλιά της μάνας που παίρνουν μουσικά ερεθίσματα από το περιβάλλον, διαμορφώνουν ένα μέρος του χαρακτήρα τους πριν ακόμα γεννηθούν. Τα παιδιά κατανοούν τη γλώσσα της μουσικής ενστικτωδώς και έχουν μια φυσική αγάπη για τη μουσική. Πρόσφατες έρευνες έχουν δείξει ότι η έκθεση στη μουσική διεγείρει συνολικά τη νοημοσύνη και τη συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών. Η μουσική αλληλεπιδρά στο μυαλό και στο σώμα, βοηθά τα παιδιά ψυχικά, συναισθηματικά, κοινωνικά, καθώς και στη σωματική τους ανάπτυξη.
Τα νέα παιδιά που ασχολούνται με την μουσική, αναπτύσσουν εκτός από την ακοή τους, την οξύτητα της σκέψης, την αίσθηση της συνεργασίας, της πειθαρχίας, τον σεβασμό, την ομαδικότητα, καθώς και την ψυχική τους ισορροπία, που όλα αυτά είναι απαραίτητα για να ασχοληθούν με τη μουσική, να παίξουν μουσική, να είναι μέλη ενός μουσικού συνόλου, ακόμα και να έχουν μια μουσική πορεία.
Μελέτες έχουν δείξει ότι, οι άνθρωποι που ασχολούνται με τη μουσική έχουν ιδιαίτερες ευαισθησίες και ανησυχίες γύρω από τη ζωή τους.
Παίζοντας ένα μουσικό όργανο μπορείς να μεταδώσεις πολλά μηνύματα και συναισθήματα μέσα από τη μελωδία που εκτελείς χωρίς να είναι τα ίδια για κάθε ακροατή, μιας και ο καθένας ακούει διαφορετικά και αντιλαμβάνεται αλλιώς την κάθε μελωδία, δίνοντας την αίσθηση της μοναδικότητας και της προσωπικής εμπειρίας γι αυτό που ακούει κάθε φορά.
Η μουσική βοηθά στην ανάρρωση ασθενών. Η μουσική έχει θετικό αντίκτυπο σε ασθενείς με μακροχρόνιες ασθένειες, όπως καρδιολογικά και αναπνευστικά προβλήματα, καρκίνο κ.α. Πολλές έρευνες έχουν δείξει ότι, η μουσική μπορεί να βοηθήσει και στη μείωση της καρδιακής πίεσης. Είναι πολύ σημαντικό σε χειρουργεία καρδιάς να βοηθάμε την καρδιά να δουλεύει στο… “ρελαντί”, ειδικά στις αίθουσες ανάνηψης, χρησιμοποιώντας την μουσική χωρίς λόγια, καθότι η ύπαρξή τους μπορεί να προκαλέσει συγκίνηση και είναι κάτι που δεν το θέλουμε σε αυτές τις περιπτώσεις.
Η μουσική έχει αναγνωριστεί κατά καιρούς από πολλούς επιστημονικούς κλάδους για τις πολλαπλές θεραπευτικές της ιδιότητες. Μπορεί να συμβάλει στη διαχείριση του πόνου και του άγχους, καθώς και μπορεί να επιδρά θετικά σε λειτουργίες του εγκεφάλου και στη μάθηση, στη φυσική δραστηριότητα και στο συντονισμό των κινήσεων, στην παραγωγικότητα και στη δημιουργικότητα, στη χαλάρωση και στον ύπνο, στη βελτίωση της διάθεσης και στη μείωση αρνητικών συναισθημάτων.
Μουσική & Άτομα με Ειδικές Ανάγκες. Η μουσική μπορεί να βοηθήσει τα παιδιά με αυτισμό στην ανάκληση σημαντικών πληροφοριών για μάθηση, όταν συνδέονται με απλές ηχητικές δομές. Τα περισσότερα παιδιά με νοητική υστέρηση και αυτισμό είναι πιο πιθανόν να παρακολουθούν ένα ακουστικό από ότι ένα οπτικό ερέθισμα, ιδιαίτερα όταν το ακουστικό ερέθισμα είναι μουσικό. Η μουσική συμβάλει σημαντικά ως ενίσχυση, εξισορρόπηση και παρέμβαση στην ενασχόληση με τα παιδιά με ειδικές ανάγκες. Ιδιαίτερα ανταποκρίνεται στις ανάγκες για τις μαθησιακές δυσκολίες, για τη νοητική υστέρηση και τις συναισθηματικές διαταραχές. Η μουσική ως μέσο θεραπείας, μπορεί να δράσει ως εκφραστικό μέσο, χωρίς να χρειάζεται λεκτική επικοινωνία, όπως ακριβώς και σε περιπτώσεις αυτισμού. Στη μουσικοθεραπεία, με τη χρήση τραγουδιών και μέσω συγκεκριμένης μεθοδολογίας που ακολουθεί ο μουσικοθεραπευτής , η επικοινωνία γίνεται ξανά εφικτή.
Όλα τα παραπάνω οφέλη της μουσικής αγωγής έχουν επιστημονικά αποδειχθεί σήμερα, καθώς σε μια μακροχρόνια επιστημονική μελέτη στις ΗΠΑ έδειξε ότι, τα παιδιά που ξεκινάνε μουσική στα 6-7 τους χρόνια αποκτούν μεγαλύτερη ικανότητα συγκέντρωσης, μεγαλύτερη μαθηματική ικανότητα, αποκτούν πειθαρχία στη μελέτη τους και αποκτούν μεγαλύτερη δυνατότητα ανεξαρτησίας κινήσεων.
Η μουσική στην Τρίτη Ηλικία, όχι μόνο εγείρει τη μνήμη των ηλικιωμένων, αλλά τους επιτρέπει να λειτουργήσουν σε ομαδική δραστηριότητα ακούγοντας ζωντανή μουσική και συμμετέχοντας στην παραγωγή του ήχου, είτε τραγουδώντας, είτε με παλαμάκια ή μουσικά όργανα. Ένα από τα κύρια προβλήματα της τρίτης ηλικίας είναι η απομόνωση-μοναξιά. Μέσω της μουσικής, ο ηλικιωμένος κάνει κάτι δημιουργικό, συνεργάζεται με άλλους.
Η μουσική βελτιώνει τη διανοητική και τη φυσική κατάσταση των ηλικιωμένων και συγκεκριμένα βοηθάει στην ανάκληση αναμνήσεων, στη βελτίωση της διάθεσης, στην αίσθηση ελέγχου πάνω στη ζωή, στον έλεγχο του πόνου χωρίς τη χρήση φαρμάκων, στην κίνηση και στην επικοινωνία και ως αποτέλεσμα δίνει την ευκαιρία αλληλεπίδρασης με άλλους. Ακόμα πιο θεραπευτική είναι η μουσική στους ανθρώπους της τρίτης ηλικίας που είχαν κάποια – έστω και μικρή – μουσική γνώση ή ικανότητα στο παρελθόν. Επίσης, η ευκαιρία να μάθει κάποιος να παίζει μουσικό όργανο δεν πρέπει να σταματάει στην παιδική ηλικία.
Η μουσική λοιπόν είναι σημαντική γιατί υπάρχει για να εκφράσει όλα μας τα θέλω, τα πρέπει, τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις καταστάσεις που μας χαρακτηρίζουν. Είναι μια γλώσσα που τη μιλάμε όλοι και την μεταφράζουμε ανάλογα με τα βιώματά μας και την ψυχοσύνθεσή μας. Είναι συνάμα, μια γλώσσα τόσο πλούσια που έχει πληθώρα «διαλέκτων», κλασική, τζαζ, ποπ, ροκ, σόουλ, φάνκ, μπλουζ , λαϊκή, παραδοσιακή, βυζαντινή, κτλ. Όλες με τον ίδιο σκοπό, όλες να εκφράσουν εμάς και τις καταστάσεις που βιώνουμε.
Μην ξεχνάμε ότι η Μουσική είναι ένα μέσο επικοινωνίας με τον Δημιουργό μας, είτε Ψάλλοντας Ύμνους, είτε Άδοντας, είτε παίζοντας κάποιο Μουσικό Όργανο.
Ο Χριστός μας δίνει αυτή την δυνατότητα να επικοινωνούμε μαζί Του με αυτό τον τρόπο, μιλώντας με την ψυχή μας «Ψαλώ τω Θεώ μου έως υπάρχω».
Ας θυμηθούμε και τους στίχους του προφητάνακτος Δαυίδ: «αινείτε αυτόν εν τυμπάνω και χορώ…» και «αινείτε αυτόν εν ήχω σάλπιγγος, αινείτε αυτόν εν ψαλτηρίω και κιθάρα». Παραστάσεις που απεικονίζονται και σε πολλούς εξωνάρθηκες μοναστηριών, εντός και εκτός Αγ. Όρους.
Αν και υπάρχουν πολλά επιχειρήματα για την ύπαρξη του Θεού, η μουσική είναι ένα από αυτά. Η Μουσική Είναι η Πανανθρώπινη Γλώσσα, που έχει αναφορά από όπου προέρχεται, το ΘΕΙΟ.
Ludwig van Beethoven: «Το παν εν τω κόσμω εστί μουσική»
- Ο Βασίλειος Κονίδας είναι Αρχιμουσικός και Διευθυντής της Φιλαρμονικής του Δήμου Αγρινίου
Άρθρο που δημοσιεύτηκε στο Περιοδικό της Ενωμένης Ρωμηοσύνης Θεσσαλονίκης (Τεύχος 52 Οκτώβριος - Δεκέμβριος 2022)