«Το Τάμα» είναι η νέα σημαντική έκθεση του καλλιτέχνη και είναι ανοικτή για να την επισκεφθεί το κοινό, στον επαγγελματικό εκθεσιακό χώρο ¨Αβραξάς¨ επί της οδού Σπ. Τσικνιά 50 (εντός στοάς) στο Αγρίνιο.
Διαβάστε την συνέντευξή του Θανάση Βαλαώρα:
1) Η έκθεση «Το Τάμα» σε τι αναφέρεται, αποτελεί μια αναφορά στο θείο και το υπερβατικό ή είναι κάτι περισσότερο;
«Το Τάμα» είναι κατ΄ αρχήν μια προσωπική υπόσχεση που υλοποιείται μετά από δεκαετίες δουλειάς στο χώρο και που συμπληρωματικά λειτουργεί με αυτή την έκθεση, όπως η σύνθεση πάνω σε δρύινες δούγιες βαρελιών, τάματα και μια φλόγα την ώρα που σβήνει…
Αποτελεί αναφορά στο θείο, γιατί εκεί το εναποθέτεις, όμως δεν αφορά μόνο την ίαση, αφορά όλα αυτά που αποτελούν τη ζωή, τον έρωτα, πάρα πολλά τάματα είναι καρδιές φλεγόμενες, ταξίδια, επαγγέλματα, έτσι λοιπόν είναι μια γενικότερη αναφορά, στο να πάνε καλά όλα και κυρίως αυτό που κυριαρχεί είναι το μάτι (οφθαλμός) που καθορίζει αρκετά την αισθητική μας!
2) Ποιος ο συμβολισμός του οφθαλμού που δεσπόζει στον κεντρικό χώρο της έκθεσης;
Σίγουρα είναι μια αναφορά και στο ¨μάτι, να μην ματιάζονται και έτσι είναι ωραίο, έτσι θα λέγαμε λειτουργούν συμπληρωματικά και η θρησκεία και το παγανιστικό.
3) Το ξύλο, η πέτρα και τα παλιά αντικείμενα είναι τα κυρίαρχα υλικά που χρησιμοποιείται, στοιχεία που αναδύουν έντονες μνήμες και συναισθήματα στον θεατή που επισκέπτεται την έκθεση. Ποια διαδρομή ακλουθήσατε ώστε όλα αυτά τα παλιά αντικείμενα να συνθέσουν τελικά κάτι νέο;
Κολάζ πληροφοριών είναι όλα αυτά, δηλαδή είναι συλλογές δεκαετιών από σπίτια που πέφτουν ή που κατεδαφίζονται, κυρίως από το Αγρίνιο και τις γύρω περιοχές, είναι όλα υλικά-σκουπίδια, δηλαδή υλικά που είναι φθαρτά στον χρόνο…
¨Παράταση ζωής¨ παίρνουν και μια καινούργια μορφή με το ¨συμπλήρωμα¨ της ζωγραφικής, που κι αυτό είναι βασισμένο στη μνήμη, δηλ. ζωγραφίζω με αυγό, χρησιμοποιώ μαστίχα Χίου και πινέλα πολλές φορές φτερά από μπεκάτσα, δεν χρησιμοποιώ εν ολίγοις καινούργια υλικά, ανιλίνες και λαδομπογιές. Είναι όλα ότι έχουμε βρει και όπως είπα, λειτουργεί συμπληρωματικά στο υλικό.
4) Το Αγρίνιο, μια πόλη που τις τελευταίες δεκαετίες έχει «τσιμεντοποιηθεί» έχει χάσει κατά κάποιο τρόπο την ταυτότητά της και εκτός από ελάχιστες περιπτώσεις έχει γκρεμίσει ότι παλιό υπάρχει, ακόμη και κάποια εμβληματικά κτίρια που παραμένουν δεν ξέρουμε ποια θα είναι η τύχη τους…
Εσείς είστε ένας ευαισθητοποιημένος συλλέκτης παλιών αντικειμένων, ουσιαστικά έχετε συγκεντρώσει κομμάτι κομμάτι την ιστορία και τις μνήμες της περιοχής. Τελικά γιατί κρύβουμε ή πετάμε στα σκουπίδια ότι παλιό υπάρχει;
Θα έλεγα ότι, είναι μια λογική εξέλιξη των πραγμάτων… Όταν δεν υπάρχουν άνθρωποι που εξασκούν την εξουσία με ευαισθησίες και με όραμα, όταν η πόλη μας αντί να απλώνεται, που είναι κάμπος, ¨ψηλώνει¨, αναπόφευκτο είναι να μην μείνει τίποτα... Και τα τελευταία χρόνια επειδή πάρα πολύς κόσμος πληρώνει, επί παραδείγματι ΕΝΦΙΑ, για σπίτια που δεν κατοικούνται, τα γκρεμίζουνε… Το ένα πίσω από το άλλο γκρεμίζονται και τα τελευταία σπίτια στο Αγρίνιο, διότι είναι φορολογητέα όπως ανέφερα, και δεν συμφέρουν τους ιδιοκτήτες τους.
5) Μήπως είναι και ένας τρόπος να ¨σβηστεί¨ η συλλογική μνήμη, δηλαδή να μην θυμόμαστε το παρελθόν;
Αυτό είναι κάτι πιο γενικό… Πολλοί δεν θέλουν να θυμούνται γιατί δεν πέρασαν καλά, ήταν σκληρά χρόνια, εμφύλιος, καπνά και υπάρχουν σίγουρα και πάρα πολλοί που κληρονομούν περιουσίες με τις οποίες δεν έχουν καμία σχέση με τη δικιά τους συλλογική μνήμη… Έτσι τους είναι πολύ πιο εύκολο να αδειάσουν ένα σπίτι, αφού δεν κατοικούν σε αυτή την πόλη. Το θέμα είναι σωθούν κάποια πράγματα, αλλά εν τέλει ότι σωθεί… Ούτε εγώ ούτε κανείς φορέας θα μπορούσε να τα σώσει όλα… Θα μπορούσε να υπάρχει μια ευαισθησία, τουλάχιστον από σπίτια που κατεδαφίζονται, να μπορούν να συλλέγονται απ΄ το δήμο κάποια πράγματα, να συμπληρώνουν τη συλλογική μνήμη της πόλης.
Όλα αυτά είναι «ψιλά γράμματα» δεν υπάρχουν «χοντρά γράμματα» τα «χοντρά γράμματα» σημαίνουν ότι, είναι η ευαισθησία και το όραμα για όλους αυτούς που πέρασαν από εδώ… Έτσι κι αλλιώς σ΄ αυτή την πόλη φιλοξενούμαστε… Εγώ τουλάχιστον για τον εαυτό μου αυτό πάντα λέω, ότι ευχαριστώ την πόλη που με φιλοξενεί!
6) Αυτός ο ¨θησαυρός¨ παλιών αντικειμένων που έχετε στη συλλογή σας, σίγουρα έχει μαζευτεί με κόπο και μεγάλη προσπάθεια από εσάς, τι θα απογίνει;
Δεν ξέρω τι θα απογίνει, ξέρω ότι το χαίρομαι όσο είμαι εν ζωή και μετά ας ακολουθήσει οποιαδήποτε μοίρα… Έτσι ή αλλιώς κι εγώ τα πράγματα που βρήκα τα βρήκα γιατί κάποιος άλλος τα πέταξε… Έτσι συμβαίνουν σ΄αυτά…
7) Μιλάμε για μια μεγάλη γκάμα παλιών αντικειμένων και για ένα πλούσιο φωτογραφικό υλικό για το οποίο είχατε και μια συνεργασία με το τμήμα Διαχείρισης Πολιτισμικού Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Πατρών για την διάσωσή του. Πως εξελίχθηκε αυτή η συνεργασία;
Το Πανεπιστήμιο είναι ο μόνος φορέας που όλα αυτά τα χρόνια που είμαι εδώ, βοήθησε επί τοις ουσίας, από ένα επιδοτούμενο πρόγραμμα της Ε.Ε. στέλνοντας τρεις φοιτητές για δυο μήνες και με βοήθησαν ώστε να σκανάρουμε, να ψηφιοποιήσουμε και να αρχειοθετήσουμε 20 χιλιάδες φωτογραφίες από την πόλη, κάνοντας μια πάρα πάρα πολύ σοβαρή δουλειά συγκέντρωσης του υλικού.
Ήταν μια σημαντική εργασία που από μόνος μου δεν μπορούσα να τη φέρω εις πέρας και το Πανεπιστήμιο στάθηκε αρωγός και βοήθησε πολύ σε αυτή την προσπάθεια και αυτό αποτελεί μια σημαντική «μαγιά» γιατί από τότε συμπληρώθηκαν τουλάχιστον άλλες 10 χιλιάδες φωτογραφίες, μάλιστα πολλές από αυτές έχουν βρεθεί στα σκουπίδια…
Όμως αυτό δεν φτάνει διότι συνέχεια έρχονται καινούργια πράγματα και νέο υλικό, πολλοί συμπολίτες μας θέλουν να μου δώσουν το αρχείο τους για να το σκανάρω ψηφιακά, αλλά δεν έχω ούτε το χρόνο, αλλά ούτε μπορώ να αφιερωθώ σε κάτι που με κουράζει… Άρα αν δεν υπάρχει ένας φορέας για να βοηθηθώ, όλο αυτό θα χαθεί…
8) Από την εμπειρία σας έχετε διαπιστώσει ότι και η Πολιτεία, η Τοπική Αυτοδιοίκηση και ίσως και κάποιοι ιδιώτες που θα μπορούσαν να στηρίξουν και να χρηματοδοτήσουν ανάλογες προσπάθειες, δεν έχουν κάνει όσα είναι απαραίτητα. Γιατί πιστεύετε ότι δεν έχουν δημιουργηθεί κάποιες υποδομές ή κάποιο χώροι που θα διαφυλάξουν την ιστορική γνώση και θα αναδείξουν όλον αυτόν τον πολιτιστικό θησαυρό;
Είναι θέμα προτεραιοτήτων για κάθε δημοτική αρχή… Είναι ένα ¨θαύμα¨ που στο συνολικό γίγνεσθαι αυτής της πόλης έχει σωθεί το Σίνε Ελληνίς ή έχει σωθεί ένα κομμάτι του τραίνου… Δεν είμαι αισιόδοξος διότι πιστεύω ότι πρέπει να υπάρχουν άνθρωποι με όραμα για τον πολιτισμό και όσο αυτό δεν συμβαίνει και υπάρχει όραμα για άλλα θέματα, δεν νομίζω ότι μπορεί να ¨λειτουργήσει¨ κάτι στην πόλη. Δεν έχω κάποια απάντηση λοιπόν επ΄ αυτού, έχω απάντηση όσο ζω…
9) Στις εκθέσεις που έχετε κάνει όπως τα «Υδάτινα Όρια», «Η Ζωή εν Τάφω» που είχε αναφορά στους 120 εκτελεσθέντες πατριώτες το 1944 και τώρα «Το Τάμα» έχουν αφήσει το δικό τους ξεχωριστό ¨στίγμα¨ στα εικαστικά δρώμενα της περιοχής μας. Υπάρχουν κοινά στοιχεία και αναφορές στη θεματολογία σας, όπως διαπιστώνουμε, ποιο είναι το μήνυμα που θέλετε να περάσετε;
Ουσιαστικά είναι μια Τριλογία: Αφορά τις λίμνες, κυρίως την Τριχωνίδα, απ΄ όπου άντλησα το περισσότερο υλικό για τα «Υδάτινα Όρια», δηλ. το χώρο που μας περιβάλλει και τη στάση ζωής που έχω, που να μου αρέσουν τα νερά που έχουν άκρες, τα ποτάμια και οι λίμνες και να μη μου αρέσει η θάλασσα, άρα μου ήταν εύκολο κάτι που υπάρχει μέσα μου να το ταυτοποιήσω με δουλειά… Η Τριχωνίδα έχει όρια και με ανακουφίζει, έχει άκρες και μου αρέσουν τα πράγματα που έχουν άκρες… Αφορούσε τον τόπο μου!
«Η Ζωή εν Τάφω» για τους 120, ήταν μια συγκυρία με αφορμή μια μαθητική εργασία του γιού μου, η οποία εξελίχθηκε σε ότι πιο συναισθηματικά βιωματικό έχω ζήσει στη ζωή μου, γιατί ήρθα σε επαφή με οικογένειες εκτελεσμένων και με συγκλόνισε όλη η ιστορία των 120 πατριωτών και της μόνης γυναίκας, έτσι που μάλλον μέσα στη δυσκολία του θέματος βγήκε λυτρωτικά, ένοιωσα δηλ. τελειώνοντας η έκθεση ότι, αυτοί οι άνθρωποι ακόμα και αν δεν έχουν ονοματεπώνυμο, μνημονεύθηκαν…
Η τρίτη έκθεση, «Το Τάμα» είναι και προσωπικό είναι και κάτι για τον καθένα. Όλοι αυτοί που στη ζωή μου πρόσθεσαν γνώση ή παρουσία, ταυτοποιούνται μες απ΄τα τάματα!
10) Επιλέξατε να κάνετε αυτή την έκθεση με τίτλο «Το Τάμα» στον δικό σας επαγγελματικό-καλλιτεχνικό χώρο τον «Αβραξά». Πρόκειται να παραμείνει μελλοντικά ως ένας μόνιμος χώρος εικαστικών και πολιτιστικών εκδηλώσεων;
Αυτό εύχομαι, να συνεχίσει να έχει ζωή, με παρουσιάσεις, εκθέσεις, αλλά θα δούμε. Προς το παρόν προηγείται ο βιοπορισμός… Ο καιρός θα δείξει…
Επιμέλεια: Γιώργος Αν. Πανταζόπουλος
