Έγινε μεταξύ 18 και 24 Νοεμβρίου του 1826 στην Αράχωβα της Βοιωτίας με αρχιστράτηγο τον Γεώργιο Καραϊσκάκη. Ουσιαστικά ήταν η πρώτη μεγάλη νίκη των Ελλήνων επαναστατών ύστερα από την πτώση του Μεσολογγίου.
Θα μπορούσε να πει κανείς ότι τρόπον τινά ήταν μια εκδίκηση μεταξύ άλλων για τις φρικαλεότητες που συνέβησαν εκεί.
Σε αυτό συνηγορεί η μεγάλη συμμετοχή Αιτωλοακαρνάνων στη μάχη αυτή. Σε αυτό προσθέτουμε το πάθος που πολέμησαν μαζί με τους Σουλιώτες που βρέθηκαν πλάι τους στο πεδίο της μάχης. Ο Γεώργιος Χαρίτος στο βιβλίο του η μάχη της Αράχωβας διασώζει ένα μακρύ κατάλογο συμμετεχόντων στη μάχη. Αυτός είναι πολύ μεγαλύτερος βέβαια από τα “επίσημα” νούμερα που έδιδαν οι μαρτυρίες της εποχής, προφανώς για λόγους τακτικής. Τα στοιχεία έχουν αντληθεί από το Ιστορικό Αρχείο Αγωνιστών 1821 από την Εθνική Βιβλιοθήκη. Από αυτά προκύπτουν ότι οι Αιτωλοακαρνάνες που συμμετείχαν στις πολεμικές εμπλοκές στην Ανατολική Στερεά και την Αράχωβα ξεπερνούσαν τους 1000.
Από την περιοχή του Αγρινίου καταγράφονται τα εξής ονόματα με βάση την αυτοδιοικητική διαίρεση του 1840:
Αγρίνιο ( Βραχώρι):
Αναστασίου Σπυρίδων, Αποστολιάς Γιάννης, Ασημακόπουλος Βλαχάκης, Βαλαούλης Γεώργιος, Βαλτινός Κώστας Νικολάου, Γιαννητρώζος Δημήτριος, Γκέρτζης Νικόλαος, Γούλας Βασίλειος, Γουναρόπουλος Αποστόλης, Δημητρίου Πάνος, Καβιούλας Ανδρέας, Κιορτοβίτης Γεώργιος, Κιτσόπουλος Αθανάσιος, Κούσιος Δημήτριος, Λοντούρης Μήλιος, Λυμπέρης Κολέτσης, Μαντζανάς Αθανάσιος, Μεταξάς Γρηγόριος, Νούλας Τάσιος, Παπαγιανόπουλος Αθανάσιος, Παπασωτηρόπουλος Κώστας, Παππάς-Καπέρδας Χρήστος, Παππάς-Μάρας Χρήστος, Πάργας Νικόλαος, Πετρόπουλος Γεώργιος ή Γούλας, Πιπερίγκος Ευθύμιος, Πλατής Ιωάννης, Ραπτόπουλος Αθανάσιος, Σαμαρτζοπάνος Αντώνιος, Σαχίνης Φώτος, Σπαθούλας Ιωάννης, Σπότης Σπύρος, Σπυρίδων Εμμανουήλ, Σταθόπουλος-Κούτσικος Παντολέων, Στάμου Βασίλειος, Τασιούλας Ιωάννης, Τζώρτζης Σπύρος, Τριανταφύλλου Χρήστος, Χαβέλας Κώστας.
Δοκίμι
Καλαμπόκας Νικόλαος, Καρατσώρης Γεώργιος, Νταλαγιώργος Ιωάννης.
Ζαπάντι
Τασιόπουλος Γεώργος
Καλύβια
Λακέρδας Ανδρέας, Λίγδας Αθανάσιος, Λίγδας Δημήτριος, Στασινός-Καρύμπας Γεώργιος, Φύσσας Χρήστος, Ψιλογιαννόπουλος Κώστας.
Σπολάιτα
Παπαθανασόπουλος Νικόλαος.
Δήμος Ωλενίας:
Αγγελόκαστρο
Αλεξάκης Δημήτριος, Βίδρας Τριαντάφυλλος, Γαλιάτσος Σωτήριος, Δρόλιας Ιωάννης, Πανάκης Ιωάννης, Παππάς Βασίλειος, Στάμου Δημήτριος, Τσούλος Νικόλαος.
Ζευγαράκι
Γαλαζούλας Κώστας, Καλύβας Λουκάς, Παπαγιάννης Σωτήριος, Συρμόπουλος Ντίνος,
Μουρστιάνου ( Σημερινή Λυσιμαχεία):
Ζυγόπουλος Γεώργιος, Τσαρναβέλης Μήτρος.
Δήμος Θέρμου ( Σημερινές περιοχές Παραβόλας, Παναιτωλικού, Θεστιέων, Βλοχός).
Βλοχός:
Καραγκούνης Θωμάς, Γιαννακάς-Γιαννακόπουλος Βασίλειος, Πανόπουλος Θεόδωρος, Στασινός Νάσιος
Ζακώνια ( Παλαιοκαρυά):
Μπάδας Ανδρέας, Μπάδας Βασίλειος, Πλαστήρας-Σαβελώνας Γεώργιος, Τζάνης Δημήτριος, Τριχόπουλος Γεώργιος.
Ζελίχοβο (Αγία Παρασκευή):
Αναστασόπουλος Δημητρέλος, Γεωργαλόπουλος Δημήτριος, Γκυρτοβίτης Τάσιος, Παλαιογιάννης Αθανάσιος, Παραδείσης Αθανάσιος, Τζώρτζης Ιωάννης.
Καινούργιο
Λαμπροκωστόπουλος Χρήστος, Παπασάϊκας Αθανάσιος, Στούμπος Αθανάσιος,Φλωρόπουλος Ιωάννης.
Κερασιά
Γαλάνης Διαμαντής, Διαμαντής Σωτήριος,Παπαγεωργόπουλος Κώστας
Λιγόστιανα (Περιστέρι):
Γεωργοβασίλης Σπύρος, Γιαννακάς Γεώργιος, Κιτσιόπουλος-Μπαφούνης Αναστάσιος, Κολοκύθας Ιωάννης, Μπαρδακόπουλος Γούλας, Νάστος Θεόδωρος, Πυρόμαχος Νάσιος, Σκιαδάς Γιάννος, Σταμάτης Γεώργιος, Σταματοθανάσης-Σταμάτης Κωνσταντίνος, Σωτηρόπουλος Γεώργιος, Σωτηρόπουλος Ιωάννης, Σωτηρόπουλος Κωνσταντίνος, Τσιτσόπουλος Χρήστος, Τσώνης Γεώργιος.
Λυκοχώρι (Αγία Βαρβάρα):
Ζαφειρίου Αναγνώστης, Ζαφειρόπουλος Γεώργιος, Καρόπουλος Αναστάσιος, Καρόπουλος Αναστάσιος, Καρόπουλος Κωνσταντίνος, Μουστρούφας Ιωάννης, Μπακής Αναστάσιος, Σωτηρόπουλος Ιωάννης, Φόλκας Κώστας.
Μουσταφούλι (Παναιτώλιο):
Γεωργόπουλος Αναγνώστης, Καμμένος Χρήστος, Μπαρλίκας Αλέξανδρος,Τσιλιμπόκας Τάτσης, Ψειμάδας Νικόλαος.
Παραβόλα:
Ακρίδας Κώστας, Γεωργίου Δημήτριος
Προσήλια:
Τζουρβόπουλος Γρηγόρης
Σιτόμενα:
Μπανιάς Αθανάσιος, Ντόκας Ιωάννης.
Σκουτεσιάδα:
Καπελάκης Βασιλείος, Καπελάκης Ζάχος, Τηγανίτας Δημήτριος.
Δήμος Μακρυνείας:
Γαβαλού
Αθανασίου Γεώργιος, Ανδρέου Γρηγόριος, Βασιλείου Γεώργιος, Γεωργακόπουλος Νικολάκης, Γεωργακόπουλος Σωτήριος, Γεωργακόπουλος Χρήστος, Γεωργίου Νικόλαος, Γκολφίνος Κωνσταντίνος, Γυφτάκης Ιωάννης, Ζαφράκας Σωτήριος, Ζώης Κωνσταντίνος, Καλύβας Δημήτριος, Κατζούλας Μήτρος, Κοκοτάκης Νικόλαος, Κωνσταντάκης Γεώργιος, Μόσχος Χρήστος, Μπαλαούρας Γεώργιος, Μπαλαούρας Παναγιώτης, Παπακώστας Αναστάσιος, Πατρώνης Νικόλαος, Σπαής Νικόλαος.
Γραμματικού:
Αλερτάς Κωνσταντίνος, Κοντομήτρος Δημήτριος, Κουρελής Γεώργιος.
Καλφινάκι
Γκολφίνος Γεράσιμος
Κεράσοβο:
Γκούβρας Αθανάσιος, Ζαφειρόπουλος Γεώργιος, Κερασοβίτης Νικόλαος, Κίτσου Ιωάννης, Κίτσου Παντολέων, Κουσουρής Γούλας, Ντόβας Κώνστας, Πετρόπουλος Αθανάσιος, Πετρόπουλος-Γίδας Νάσιος, Πρεβεζιάνος Αθανάσιος, Σαλαγιάννης Αθανάσιος, Σαλαγιάννης Δημήτριος, Σκόνδρας Σπύρος, Σπυρόπουλος Γαλάνης, Τζιμπούρης Μελήτης, Τριανταφύλου Γαλανίτσας, Χαντζόπουλος Αθανάσιος, Χατζής Σπύρος
Μακρυνού:
Κόπανος Ιωάννης, Κούτζιος Σπύρος, Κούτσιος Μήτρος, Λύκος Αθανάσιος, Οικονόμου Αντώνιος, Πύργας Τάσος, Τσάκος Κωνσταντίνος, Χελάκης Μήτρος,
Ματαράγκα:
Αγγελόπουλος Αναστάσιος, Βασιλόπουλος Σπύρος, Γιαννόπουλος Χρήστος, Καρβούνης Νάσος, Κουτσαντώνης Κωνσταντίνος, Μαρίνος Αντώνιος, Μαρίνος Κώστας, Μαρίνος Φλώρος, Σαλάπας Αθανάσιος, Σαλάπας Αλέξιος, Σαλάπας Αντώνιος, Σαλάπας Βασίλειος, Σαλάπας Κώστας, Φωτόπουλος Στάθης, Ψαράς Μήτρος.
Μεσάριστα:
Αργυροκαστρίτης Αναστάσιος, Βαγενάς Γούλας, Βασιλείου Παναγής, Λαμανδρέας Τριαντάφυλλος, Μακρυκώστας Αντώνιος, Τσιλιγιάννης Κωνσταντίνος
Μπερμπάτι:
Μπαλάσκας Λάμπρος, Πολίτης Στράτος, Χριστοδούλου Ιωάννης,
Μπότινου:
Βλάχος Αποστόλης, Δρακόπουλος Ιωάννης, Δρακόπουλος Χρήστος, Καμπιλάφας Ιωάννης, Καραγκούνης-Γαλανής Σωτήριος, Καραγκούνης Ιωάννης, Κορελής Αθανάσιος, Κορομπίλης Μήτρος, Μαυριάς Νικόλαος, Μερικάνος Γρηγόριος, Μερικάνος Ιωάννης, Μπαγεώργος Γεώργιος, Παπαναστασίου Γεώργιος, Παργανάς Χρήστος, Σκίφας Κώτσος, Στρατόπουλος Γεώργος, Τζονόπουλος Νικόλαος.
Μπουρλέσα:
Αρμίρης Γιάννος, Βασιλάκης Παναγιώτης, Καραγιάνης Μήτρος, Κίτζου Στράτος, Κίτζου ( αγνώστου Ονόματος), Κόκλας Νάνος, Κόκλας Στράτος, Λυκοθανασόπουλος Γεώργιος,Μαγκλίνης Δημήτριος, Μαργιάννης Γεωργάκης, Μυριάκης Γεώργιος, Παντελέκος Αντώνιος, Παπαδαντώνης Γεώργιος, Πρεβεζάνος Βασίλειος, Σκαλτσάς Νάνος ( Αθανάσιος), Σκαλτσάς Γιάννης, Σπυρόπουλος Αναστάσιος, Σταθούλας Αθανάσιος, Σταυροκόρακας Ανδρέας, Ταταράκης Μήτρος, Τρύψας Ιωάννης.
Παπαδάτες:
Αθανασίου-Καλακανίδας Αντώνης, Αλπέτζος Δημήτριος, Μπαλτάς Κωνσταντίνος, Μπαλτάς Χρηστος,, Ντόβας Γεώργιος, Ντόβας Σωτήριος, Σκαρμούτσος Γιάννης, Σύρμος Νάσος.
Σαντί
Κοντομήτρος Αθανάσιος
Συβίστα
Βασιλείου Δημήτριος, Γερούκης Ιωάννης, Δρακόπουλος Ιωάννης, Καλιανέζος Γεώργιος, Κατσαρός Κώστας,Μεταξιώτης Χρήστος, Μπέστιας Κώστας, Παπαγεωργίοθ η Σαλμογιάννης Ιωάννης, Σακούφας Γεώργιος, Σάλας Ανδρέας, Σάλας Μήτσος, Στεφανόπουλος Στέφος, Τσάπαλος Κώστας.
Μακρυνεία ( Άγνωστη Τοποθεσία)
Κουτζιάς-Μπαϊρακτάρης Αποστόλης.
Δήμος Παρακαμπυλίων
Άγιος Βλάσιος
Γιαταγάνας Δημήτριος, Γούσας Ιωάννης, Γωγούσης Κωνσταντίνος, Θεμελής Κώστας, Καραμούζης Χαράλαμπος, Καραμούζης Χρήστος, Κοντογεώργος Κώστας, Μπαλτάς Στέφανος,. Μπαρλέφης Χρήστος, Τασιόπουλος Ιωάννης, Κετούγιας Γεώργιος, Κετούγιας Δημήτριος, Κετούγιας Χρήστος, Μπισμπίκης Κωνσταντίνος, Τραγουδάρας Αναγνώστης.
Πεντάκορφο
Φούρλας Φώτης,
Σαργιάδα
Αποστόλου Βασίλειος, Σαγιάννης Χρήστος
Σοβολάκο
Καρδαράς Χρήστος
Χούνη
Καρδαράς Ιωάννης
Στράτος ( Σημερινή Δημοτική Ενότητα)
Λεπενού
Αντωνόπουλος Ιωάννης, Βακράκος Κώστας, Βακράκος Χρήστος, Κάβουρας Νικόλαος, Καρασυνέλης-Καρλουνέλης Αθανάσιος, Καρασυνέλης-Καρλουνέλης Κώστας.
Ματσούκι:
Καραγιώργος Γεώργιος
Ρίγανη
Αποστόλου Κωνσταντίνος
Πηγή: agrinionews.gr