Ο αγιασμός των σπιτιών παραμονή των Θεοφανείων

Στο χωριό μας τον αγιασμό των οικιών πραγματοποιούν ο Εφημέριος του Ι.Ν. Αγίου Νικολάου Καλυβίων, πάτερ Θ. Αθανασόπουλος και ο πάτερ Νεκτάριος Κατής, Εφημέριος Αγίου Νικολάου Μεσαρίστης.

Με την Πρωτάγιαση, ο ιερέας γυρίζει όλα τα σπίτια και με το Σταυρό και ένα κλωνί βασιλικό «αγιάζει» ή «φωτίζει» (ραντίζει) τους χώρους των σπιτιών για να φύγει μακριά κάθε κακό. Παλαιότερα, οι λαϊκές δοξασίες συνέδεαν τον φωτισμό των σπιτιών με την εξαφάνιση των καλικάντζαρων, τους οποίους φαντάζονταν να φεύγουν περίτρομοι με την έλευση του ιερέα...

Την παραμονή των Θεοφανείων η νηστεία που τηρούμε είναι αλάδωτη, ενώ δεν τρώμε ούτε ψάρι. Η μόνη περίπτωση να αρτηθούμε το λάδι είναι εάν πέσει Σάββατο ή Κυριακή.

Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης στο «Ιερό Πηδάλιο», «ο λόγος που νηστεύουμε την Παραμονή των Θεοφανείων, αντίστοιχα και την Παραμονή των Χριστουγέννων, είναι προκειμένου να αναπληρώσουμε τη Νηστεία που χάνουμε, όταν οι εορτές αυτές πέφτουν Τετάρτη ή Παρασκευή, ημέρες δηλαδή κατά τις οποίες η νηστεία καταλύεται λόγων των Μεγάλων αυτών Εορτών.

Διάκριση μεταξύ Μεγάλου και Μικρού Αγιασμού

Μέγας Αγιασμός ονομάζεται η Ακολουθία που τελείται στο ναό δύο φορές το έτος (5 και 6  Ιανουαρίου) σε ανάμνηση της Βαπτίσεως του Χριστού στον Ιορδάνη. Μικρός Αγιασμός είναι ο συνήθως τελούμενος στους ναούς κατά την 1η εκάστου μηνός και σε διάφορες άλλες περιπτώσεις (θεμελιώσεις οίκων, εγκαίνια καταστημάτων, δημοσίων έργων,έναρξη Σχολικού έτους, κτλ.). Γίνεται σαφές λοιπόν ότι κακώς νομίζεται ότι ο Αγιασμός της παραμονής των Θεοφανείων είναι ο Μικρός αγιασμός και της Κυρίας Ημέρας ο Μέγας. Κατά τις δύο αυτές ημέρες τελείται η ακολουθία του Μεγάλου Αγιασμού. Η τέλεση του Μεγάλου Αγιασμού την παραμονή της Μεγάλης Εορτής είναι συνήθεια που επικράτησε κατά τους νεότερους χρόνους χάριν εξυπηρέτησης των πιστών. Η όποια διάκριση μεταξύ της αγιαστικής χάριτος του Αγιασμού της παραμονής και της Ημέρας των Θεοφανείων είναι λανθασμένη αν όχι απαράδεκτη.