Σεβαστό Ιερατείο,
Κύριε Αντιπρόεδρε της Βουλής των Ελλήνων, κύριε Δήμαρχε Αγρινίου, Εκπρόσωποι Πολιτικών, Στρατιωτικών και Αστυνομικών Αρχών,
Κύριοι Εκπρόσωποι Αντιστασιακών Οργανώσεων,
Σεβαστοί Συγγενείς των Εκτελεσθέντων και των Απαγχονισθέντων Πατριωτών, στις 31 Ιουλίου 1944 (σ' αυτήν εδώ τη θέση), από τα Γερμανικά στρατεύματα κατοχής,
Αγαπητοί συμπολίτες και συμπατριώτες,
Όσον αφορά στα γεγονότα της εποχής και όπως τα ιστορεί ο Θανάσης Κακογιάννης στο βιβλίο του «Μνήμες και Σελίδες της Εθνικής Αντίστασης, Αγρίνιο Δυτική Στερεά Ελλάδα», έχουν ως εξής:
Σε όλη τη διάρκεια του 1944 -μέχρι την απελευθέρωση- οι γερμανικές δυνάμεις κατοχής δέχονταν αλλεπάλληλα κτυπήματα στην περιοχή της Αιτωλοακαρνανίας.
Ως αντίποινα και για να τιθασεύσουν το μαχητικό φρόνημα του αγωνιζόμενου λαού, οι Γερμανοί κατέφευγαν σε μαζικές εκτελέσεις.
Στις 29 Ιουλίου 1944 στο σιδηροδρομικό σταθμό Καλυβίων ανατινάχτηκαν από πατριώτες της περιοχής δυο καμιόνια γεμάτα άνδρες των Ες-Ες. Τα καμιόνια μετέφεραν περίπολο για τον έλεγχο των τηλεγραφικών καλωδίων στην περιοχή των Καλυβίων. Η ανατίναξη είχε ως αποτέλεσμα να σκοτωθούν οι Γερμανοί οι οποίοι επέβαιναν και οι Έλληνες να αποκομίσουν πολλά λάφυρα.
Τότε οι Γερμανοί αντέδρασαν με το δικό τους «ιδιαίτερο τρόπο». Στις 31 Ιουλίου 1944 παρέλαβαν από τις φυλακές «Παναγόπουλου Αγρίνιου» 60 ομήρους πατριώτες και με ισχυρή συνοδεία θωρακισμένων, τους έφεραν εδώ στον τόπο όπου είχε προηγηθεί το σαμποτάζ, παρέταξαν τους 55 και τους εκτέλεσαν και 4 τους κρέμασαν στους τηλεγραφικούς στύλους που βρίσκονταν στο σημείο αυτό.
Ο Πάνος Πάσχος, φλογερός πατριώτης της πλατείας Χατζοπούλου Αγρίνιου, σύμφωνα με αφήγηση αυτόπτη μάρτυρα, του σταθμάρχη Καλυβίων, Γεωργίου Ξύδη, « τη στιγμή που ο Γερμανός δήμιος τον πλησίασε για να του περάσει τη θηλιά, την έβαλε μόνος του στο λαιμό και έδωσε μια κλωτσιά στο Γερμανό φωνάζοντας ταυτόχρονα «Ζήτω η Ελλάδα !!!»
Οι άλλοι 3 που απαγχονίστηκαν, ήταν:
- Ο Γιάννης Μαυρέλης από τη Λεπενού
- Ο Γιάννης Παπαϊωάννου (ΚΑΠΕΤΑΝ ΔΙΑΣ) από τον Αβαρίκο Θέρμου και
-Ο Αποστόλης Τσιαπούρης (ΚΑΠΕΤΑΝ ΒΑΚΧΟΣ) από την περιοχή Καρπενησίου Ευρυτανίας.
Δυο ημέρες έμειναν άταφοι οι νεκροί «προς παραδειγματισμόν» σύμφωνα με τους ορισμούς των επιδρομέων...
Κυρίες και κύριοι,
59 Έλληνες πατριώτες θυσιάστηκαν σ΄ αυτόν εδώ τον τόπο.
Η θυσία τους δεν ήταν άσκοπη. Σε 45 ημέρες, από τις εκτελέσεις και τους απαγχονισμούς ήρθε η απελευθέρωση του Αγρίνιου και των περιχώρων από τις δυνάμεις του απελευθερωτικού στρατού και τότε έσπευσαν συγγενείς, φίλοι, συναγωνιστές, πατριώτες και προσκύνησαν αυτόν τον τόπο της θυσίας που τιμούμε και όλοι εμείς σήμερα διότι τους αξίζει η μέγιστη τιμή -και η μεγαλύτερη τιμή είναι η αιώνια μνήμη!!!
Η θυσία των αγωνιστών του μεγάλου αυτού αγώνα, είναι για μας σήμερα υπόμνηση της αίσθησης της ευθύνης μας απέναντι στην πατρίδα.
Επέτειοι σαν τη σημερινή αποτελούν αφορμή αφ' ενός μεν για την ανάκληση του κλέους των αγωνιστών της Ελευθερίας και της Ανεξαρτησίας της πατρίδος μας, αρχής γενομένης από την αρχαία Ελλάδα και τις μάχες εναντίον των Περσών, τις θυσίες των αγωνιστών του Εικοσιένα, του 1912-13, τις θυσίες των πατριωτών του '40, αφ' ετέρου δε, αποτελούν αφορμή να τονίσουμε μια «μεγάλη αλήθεια» για τον καθένα από μας ξεχωριστά. Μια αναντίρρητη αλήθεια που λέει πως: η προσήλωση στα ιδανικά της αξιοπρέπειας και της ελευθερίας πρέπει να αποτελεί σκοπό για κάθε άνθρωπο, διότι η ευτυχία και η ανθρώπινη αξιοπρέπεια εξασφαλίζονται πλήρως μόνο μέσα σε ένα περιβάλλον ελευθερίας.
Προϋπόθεση επομένως για τη ζωή ενός λαού είναι η εθνική ελευθερία.
Ως χρέος τιμής λοιπόν, προς τους αγώνες των προγόνων μας, αλλά και ως έκφραση της ανάγκης των Ελλήνων για την Ελευθερία, οφείλουμε να διακηρύξουμε ότι η Πατρίδα μας, θα συνεχίσει να βαδίζει στον δρόμο των υψηλών ιδανικών προάγοντας την ειρηνική συνύπαρξη και ευημερία μεταξύ των λαών.
Η Αντίσταση εναντίον του Γερμανού κατακτητή πρέπει να είναι για εμάς από τις υψηλές παρακαταθήκες που μας κατέλειπαν οι πρόγονοί μας.
Οι πρόγονοί μας κληροδότησαν αρχές και αξίες, ελευθερία, αυτοδιάθεση, δημοκρατία, αξιοπρέπεια, κοινωνική δικαιοσύνη και ακριβώς σε αυτή την κληρονομιά των αρχών και αξιών έχουμε ιστορικό καθήκον να ανταποκριθούμε.
Αυτές τις αρχές και αξίες πρέπει να τις διατηρήσουμε ζωντανές με πράξεις και όχι με λόγια, εναντίον οποιασδήποτε επιβουλής.
Έχουμε ιερή υποχρέωση όχι μόνο να προστατεύουμε και να αξιοποιούμε αυτή την τόσο ακριβά πληρωμένη με αίμα και θυσίες κληρονομιά, αλλά να διαφυλάττουμε και να υπερασπιζόμαστε κάθε σπιθαμή της αιματοβαμμένης ελληνικής γης.
Η Ελλάδα λόγω της στρατηγικής της γεωγραφικής θέσης του ορυκτού της πλούτου, του πολιτισμικού και πολιτιστικού της πλούτου, είναι μια χώρα ισχυρή. Είναι μια χώρα που πρέπει να αποτελεί παράγοντα ειρήνης και δημοκρατίας, ανάπτυξης και ευημερίας στην ευρύτερη περιοχή της νοτιοανατολικής Ευρώπης.
Η Ελλάδα πρέπει να προβάλλει τη θέση της αυτή, να μιλά με όρους σταθερότητας, συνεργασίας και γιατί όχι, υπεροχής.
Σε μια εποχή αλλαγών και αβεβαιότητας, οι σύγχρονοι Έλληνες οφείλουμε να αποδεικνύουμε στην πράξη ότι, εμπνεόμαστε σταθερά από τις ίδιες πανανθρώπινες αξίες που όπλισαν του αγωνιστές της Ανεξαρτησίας.
Γι΄ αυτό ημέρες σαν τη σημερινή, ας αξιοποιήσουμε την ευκαιρία που έχουμε να αναλογιστούμε τι κατάφερε ο ελληνικός λαός, όχι μόνο το ΄40, αλλά καθ΄ όλη τη διάρκεια της μακραίωνης ελληνικής ιστορίας.
Τα κατορθώματα αυτά να μας εμπνέουν και χάρη σε αυτά να αισιοδοξούμε, διότι αυτός ο τόπος, αυτή η χώρα, αυτός ο λαός, έχει ατέλειωτες δυνατότητες.
Και θα ήθελα να κλείσω με όσα αναφέρει χαρακτηριστικά, ο Έλληνας πανεπιστημιακός, διαπρεπής καθηγητής, Ιωάννης Κακριδής:
«Να αντλήσουμε παραδείγματα από τον αγώνα αυτών των ανθρώπων που αγωνίστηκαν για την λευτεριά και την ανεξαρτησία μας, προκειμένου να οδηγήσουμε την πατρίδα ακόμα πιο ψηλά, να έρθει η ώρα που οι Έλληνες θα σέρνουν μόνο έναν χορό, τον ελληνικό, μέσα στο φως του ελληνικού ουρανού, όρθιοι και περήφανοι σαν τα αρχαία αγάλματα, ακεραιωμένοι, πολίτες ελεύθεροι μιας πολιτείας όπως την ονειρεύτηκαν οι φωτισμένοι Έλληνες σε όλους τους αιώνες της ιστορίας μας».
Σας ευχαριστώ!