Το πιο μεγάλο ήταν ο Παλιόπυργος που δεν υπάρχει πια με 256 κατοίκους. Ορίζονταν περίπου πάνω από τον σημερινό Άγιο Κωνσταντίνο. Μαζί με τον «Παλιόπυργο» ανήκαν στο Αγρίνιο τα χωριά Τζέλου, Μονή Προδρόμου με 37 και 49 κατοίκους αντίστοιχα.Το Τζέλου απείχαν 1 ώρα και 30 λεπτά από το Αγρίνιο ενώ η Μονή Προδρόμου 3 ώρες.
Στο διάταγμα του 1835 αναγράφεται ως κοινότητα η Αππολέτα προφανώς η Σπολάιτα, καθώς επίσης τα γνωστά Καλύβια, Ζαπάντι, Δοκίμι και Πλάτανος. Ο κάτοικος του Αγρινίου επίσης λέγονταν επίσημα «Αγρίνιος»!
Φυσικά μετά από 185 χρόνια ο Δήμος Αγρινίου έχει τελείως διαφορετικά τοπωνύμια και διοικητική διαίρεση. Η σημερινή Δημοτική Ενότητα Θεστιέων αντιστοιχούσε στον Δήμο Βλοχού, η σημερινή Δ.Ε. Παραβόλας σε ένα μεγάλο μέρος της στα Ζακόνινα, η σημερινή Δημοτική Ενότητα Παναιτωλικού στην Εφύρα. Επίσης η σημερινή περιοχή της Δ.Ε. Αγγελοκάστρου περιλαμβάνονταν στην Ωλενία, της Δ.Ε. Αρακύνθου στην Κερασία, της Μακρυνείας στη ομώνυμη Μακρυνεία, Αντιθέτως υπήρχε ο Δήμος Στράτου που άνηκε σε άλλη επαρχία, εκείνη του Βάλτου. Το 1836 συστάθηκε ο Δήμος Παρακαμπυλίων που άνηκε σε άλλον νόμο, εκείνον της Ευρυτανίας.
Κάπως έτσι ξεκινάει η ιστορία της τοπικής μας αυτοδιοίκησης. Όπως και να έχει, η αρχιτεκτονική της ήταν τελείως διαφορετική και βασίζονταν στη χωρική διάταξη του αγροτικού και κτηνοτροφικού πληθυσμού στο συγκεκριμένο προβιομηχανικό οικονομικό περιβάλλον του νέου Ελληνικού κράτους.
Πηγή: agrinionews.gr
Φωτογραφία επάνω: Αγρίνιο, κάρτ-ποστάλ εποχής με άποψη βόρεια, βγαλμένη από το καμπαναριό του Ι.Ν. του Αγίου Γεωργίου. Δημιούργημα Ξυθάλη, και πηγή παλαιότερη δημοπρασία παλαιοπωλείου στο ebay.
(Πηγή: Alexios Katefidis - Αιτωλία και Ακαρνανία στο πέρασμα του χρόνου, Aetolia Acarnania tempus).
