Τετάρτη 2 Νοεμβρίου 2022
Στον θαλάσσιο χώρο μεταξύ της Λευκάδας, της Ιθάκης και των ακτών της Ακαρνανίας, στο εσωτερικό αρχιπέλαγος του Ιονίου, βρίσκεται το μικρονησιωτικό σύμπλεγμα των Εχινάδων, νησάκια τα οποία παρουσιάζουν ιδιαίτερο επιστημονικό και οικολογικό ενδιαφέρον.
Συγκεκριμένα, στα μέσα Οκτωβρίου, η Μονάδα Διαχείρισης Εθνικού Πάρκου Μεσολογγίου & Προστατευόμενων Περιοχών Δυτικής Στερεάς Ελλάδας και ο Οργανισμός Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (ΟΦΥΠΕΚΑ) ως συνεργαζόμενοι φορείς, πραγματοποίησαν ερπετολογικές καταγραφές και έρευνα περιβάλλοντος στις Εχινάδες, όπου συμμετείχαν οι περιβαλλοντολόγοι, Ηλίας Τζώρας, Παναγιώτης Δρακόπουλος και Διονύσης Μαμάσης.
Το σύμπλεγμα των Εχινάδων αποτελείται από 23 συνολικά νησίδες χωρισμένες σε δύο ομάδες, τις Βόρειες Εχινάδες (Μόδι, Άπασα, Σωρός, Γκραβάρης, Σκόπελος, Ξεροπούλα, Ποντικός, Προβάτι, Τσακαλονήσι, Μπιστρός, Καρλονήσι, Έξω Πέτρα, Φίλιππος, Λαμπρινό, Πράσσο, Σοφιά, Δραγονέρα, Καλόγερος, Πεταλάς) και τις Νότιες Εχινάδες (Οξειά, Μακροπούλα, Μάκρη και Βρομώνας).
Οι Εχινάδες αποτελούν τμήμα της Ειδικής Ζώνης Διατήρησης GR2310001 με ονομασία «Δέλτα Αχελώου, λιμνοθάλασσα Μεσολογγίου-Αιτωλικού, εκβολές Ευήνου, νήσοι Εχινάδες, νήσος Πεταλάς» και τμήμα της Ζώνης Ειδικής Προστασίας GR2310015, με ονομασία «Δέλτα Αχελώου, λιμνοθάλασσα Μεσολογγίου-Αιτωλικού, εκβολές Ευήνου, νήσοι Εχινάδες, νήσος Πεταλάς, Δυτικός Αράκυνθος και στενά Κλεισούρας». Εξαίρεση αποτελούν οι νησίδες Βροµώνας και Πράσσο που περιλαμβάνονται στην περιοχή GR2220003 με ονομασία «Εσωτερικό Αρχιπέλαγος Ιονίου (Μεγανήσι, Αρκούδι, Άτοκος, Βροµώνας)».
Γεωλογικά, οι Εχινάδες αποτελούν προέκταση των ορεινών ασβεστολιθικών όγκων που βρίσκονται βόρεια και δυτικά της λιμνοθάλασσας του Αιτωλικού και αποχωρίστηκαν «πρόσφατα» από την ηπειρωτική χώρα, μετά το τέλος της πλέον πρόσφατης περιόδου των παγετώνων. Οι περισσότερες νησίδες είναι χαμηλές, με υψόμετρο λίγες δεκάδες μέτρα, με ψηλότερες την Οξειά (421 μ.) και τον Πεταλά (250 μ.). Οι πλαγιές τους έχουν γενικά ήπιες κλίσεις και μόνο στις βορειοδυτικές πλευρές των μεγαλύτερων υπάρχουν απότομα βράχια, αποτέλεσμα της έκθεσης στον ισχυρό κυματισμό της ανοιχτής θάλασσας.
Οι Εχινάδες καλύπτονται από ποικίλη βλάστηση, άλλες με πυκνούς θαμνώνες και άλλες με χαμηλά βοσκοανθεκτικά είδη, σχεδόν απογυμνωμένες από την εντατική βόσκηση, φιλοξενώντας το μεγαλύτερο αριθμό φυτικών ειδών ανά μονάδα επιφάνειας (22,3 taxa/τ.χλμ) σε σχέση με τα άλλα νησιωτικά συμπλέγματα στην Ελλάδα, κάτι που υπογραμμίζει τον σημαντικό τους ρόλο για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας στο Ιόνιο.
Η περιοχή είναι σημαντική για πολλά θαλασσοπούλια, τα οποία χρησιμοποιούν τις νησίδες για να φωλιάσουν, για κούρνια και ασφαλές καταφύγιο, αλλά και για τροφοληψία. Οι Εχινάδες περιλαμβάνονται στη Θαλάσσια Σημαντική Περιοχή για τα Πουλιά (Marine IBA) GR084 με ονομασία «Νήσοι Εχινάδες, Κάλαμος, Άτοκος», κυρίως λόγω του θαλασσοκόρακα που διατηρεί εδώ τον σημαντικότερο αναπαραγόμενο πληθυσμό του Ιονίου, με περίπου 20-35 ζευγάρια.
Το εσωτερικό αρχιπέλαγος του Ιονίου είναι σημαντικός χώρος για την προστασία των κητωδών και ιδιαίτερα του κοινού δελφινιού, των λιβαδιών ποσειδωνίας και της πίνας. Περίπου το 15-20% του ελληνικού πληθυσμού της μεσογειακής φώκιας ζει και αναπαράγεται στο Ιόνιο. Αρκετά άτομα αυτού του πληθυσμού επισκέπτονται το εσωτερικό αρχιπέλαγος για να τραφούν ή βρίσκουν καταφύγιο σε θαλασσινές σπηλιές. Στη θαλάσσια περιοχή των Εχινάδων τακτική είναι επίσης και η παρουσία της θαλάσσιας χελώνας Caretta caretta.
Η παρουσία όλων αυτών των νησίδων δημιουργεί ένα πολυποίκιλο υποθαλάσσιο περιβάλλον όπου ασκείται έντονη αλιευτική δραστηριότητα. Σημαντικός είναι ο αριθμός των μονάδων ιχθυοκαλλιέργειας στη θαλάσσια περιοχή λόγω της ποιότητας των υδάτων και κυρίως της εύκολης πρόσβασης και σύνδεσης με αστικά κέντρα.
Πηγή: Λεύκωμα - «Εχινάδες νήσοι από το μύθο στην πραγματικότητα» της Μονάδας Διαχείρισης Εθνικού Πάρκου Μεσολογγίου και Προστατευόμενων Περιοχών Δυτικής Στερεάς Ελλάδας
Το ταχύπλοο σκάφος ταξιδεύει στις Εχινάδες νήσους
Η έρευνα στο πεδίο για τη διατήρηση της φύσης προσφέρει πολλαπλές γνώσεις και νέες εμπειρίες παρακολούθησης της άγριας ζωής - Χερσαία κρασπεδωτή χελώνα (Testudo marginata)
Νησίδα Σόρος, φωτογραφημένη από το νησάκι Απάσα, νησιωτικό σύμπλεγμα Εχινάδων, Ιόνιο Πέλαγος
Νεανικό τετράγραμμο φίδι (Elaphe quatorlineata)
Ο Παναγιώτης Δρακόπουλος με βαλκανικό μαστιγωτό φίδι (Hierophis gemonensis).
Το Μεσογειακό σαμιαμίδι είναι μικρόσωμη σαύρα της οικογένειας Gekkonidae. (Hemidactylus turcicus)
Η κρασπεδωτή χελώνα, (Testudo marginata) είναι ένα είδος χερσαίας χελώνας της οικογένειας Testudinidae, που απαντάται στη Ν. Βαλκανική χερσόνησο και την Ιταλία. Αποτελεί ένα από τα τρία είδη χερσαίας χελώνας στην Ελλάδα.
Κοινοτική τοποθεσία φωλιάσματος για το Μεσογειακό σαμιαμίδι (Hemidactylus turcicus) και της μικρής σαύρας Κυρτοδάκτυλος, (Mediodactylus kotschyi).
Ο Διονύσης Μαμάσης στη νησίδα Γηροβάρη
Ο Περιβαλλοντολόγος, Διονύσης Μαμάσης
Νησίδα Καλόγηρος
Νησίδα Πεταλάς
Ο βιότοπος στη νησίδα Οξυά